گزارشی از اعتراض افکار عمومی و طیف‌های مختلف سیاسی به حواشی مرگ ناگوار مهسا امینی
آنچه مردم می‌خواهند
اعتراض‌ها به مرگ مهسا امینی، دختر۲۲ساله‌ای که عصر سه‌شنبه ۲۲ شهریور توسط گشت ارشاد بازداشت شد و پس از سه روز بیهوشی، روز جمعه ۲۵ شهریور در بیمارستان کسری جان باخت، همچنان ادامه دارد؛ اعتراضی که از زادگاه مهسا امینی آغاز شد، به دانشگاه‌ها و خیابان‌های شهرهای مختلف ازجمله تهران، رشت، کرج، اصفهان، دیوان‌دره، بوکان، مهاباد و...کشیده شد و همچنان افکار عمومی به دنبال توضیحی شفاف درباره علت مرگ این مسافر غریب در «وزرا» است.
شرق نوشته: اعتراض‌ها به مرگ مهسا امینی، دختر۲۲ساله‌ای که عصر سه‌شنبه ۲۲ شهریور توسط گشت ارشاد بازداشت شد و پس از سه روز بیهوشی، روز جمعه ۲۵ شهریور در بیمارستان کسری جان باخت، همچنان ادامه دارد؛ اعتراضی که از زادگاه مهسا امینی آغاز شد، به دانشگاه‌ها و خیابان‌های شهرهای مختلف ازجمله تهران، رشت، کرج، اصفهان، دیوان‌دره، بوکان، مهاباد و...کشیده شد و همچنان افکار عمومی به دنبال توضیحی شفاف درباره علت مرگ این مسافر غریب در «وزرا» است. البته در این بین رؤسای قوا خواستار رسیدگی سریع به موضوع شدند و محسنی‌اژه‌ای وعده انتشار نتیجه تحقیقات بدون هیچ‌گونه ملاحظه‌ای را نیز داده است، اما کاهش اعتماد عمومی به اظهارنظرهای برخی مدیران بر شدت مطالبه‌گری مردم سراسر ایران افزوده است. به گفته رشیدی‌کوچی، نماینده مجلس، «ما باید بپذیریم که با مردم صادق نبودیم. برای همین مردم به ما اعتماد ندارند». در کنار این تناقض‌گویی‌ها که ماجرا را تا مرز وارونه‌کردن پیش برده‌اند، برخی اظهارنظرهای غیرمسئولانه هم خشم عمومی افزوده است.
با توجه به عدم اقناع افکار عمومی، در روزهای گذشته تجمعات مختلفی شکل گرفت که در برخی موارد به خشونت کشیده شد و خبرهایی از آسیب به برخی از معترضان در حال انتشار است و گویا تعداد بازداشتی‌ها هم کم نبوده است. البته مواجهه رسانه‌های اصولگرا در رابطه با تجمعات اعتراضی مردم نسبت به موارد سابق متفاوت بود و به انتشار جزئیات و فیلم‌های متعدد و حتی پخش شعارهای مردمی که بعضا رادیکال هم شد، پرداختند. به گزارش تسنیم، دانشجویان دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، تربیت‌مدرس و علامه در اعتراض به ماجرای درگذشت مهسا امینی تجمع کردند و در این تجمعات خواستار روشن‌شدن ابعاد این حادثه شدند. بر اساس آنچه از تصاویر تجمعات تاکنون منتشر شده و به گواه شاهدان عینی، شلیک گاز اشک‌آور، متفرق‌کردن معترضان با استفاده از باتوم و بازداشت ازجمله برخوردهای نیروهای پلیس برای مقابله با اعتراضات بوده است. به گزارش ایسنا، جانشین فرمانده انتظامی گیلان با بیان اینکه حساب مردم از اغتشاشگران و مخلان نظم و امنیت جداست، از دستگیری ۲۲ نفر خبر داده است. در رابطه با بازداشتی‌های تهران اطلاعات دقیقی در دست نیست.
از نظر علمی نمی‌شود کسی همین جوری بیفتد!
البته برخی نمایندگان مجلس با اعتراض به مرگ مهسا امینی خواستار رسیدگی و شفافیت بدون توجه به تبعات حقیقت‌گویی شدند و مسعود پزشکیان، نماینده تبریز در مجلس، درباره مرگ دردناک مهسا امینی در برنامه زنده شبکه خبر با انتقاد از بازداشت یک دخترجوان و تحویل جنازه به خانواده او گفت: همه باید بیایند پاسخ بدهند! از نظر علمی نمی‌شود کسی همین‌جوری بیفتد! این‌طور نباشد که هر‌کسی خواست حرف بزند، بگویید اینها ضدنظام هستند. می‌گویید برخورد نامناسب با این خانم نکرده‌ایم؛ خب شفاف‌سازی کنید. او به شجاعت در بیان حقیقت در دوران وزارت خود در دولت اصلاحات اشاره کرد و از کتک‌خوردن زهرا کاظمی و علت مرگ او در بازداشت گفت.
برخی اصرار دارند که کار درست را انجام داده‌اند
جلال رشیدی‌کوچی هم که عضو کمیته حقیقت‌یاب در پرونده مهسا امینی است، گفته: در اولین جلسه کمیته‌ای که در مجلس برای پیگیری فوت مهسا امینی تشکیل شد، دوستانی از نیروی انتظامی حضور داشتند. ما به جد می‌گوییم که باید قبول کنند که نیروی انتظامی از ناحیه گشت ارشاد در حال آسیب‌دیدن است. شجاعانه‌ترین کاری که یک فرد می‌تواند انجام دهد، این است که در وهله اول اشتباه خود را بپذیرد. سپس در جهت رفع خسارت گام بردارند. برخی از دوستان ما اصلا حاضر نیستند راجع به اشتباه خود صحبت کنند و اصرار دارند که کار درست را انجام داده‌اند. دوستان باید بپذیرند گشت ارشاد اشتباه بوده، چون نتیجه‌ای جز خسران و ضرر برای کشور نداشته است. این احتیاج به آمار و ارقام و نظرسنجی ندارد. اگر گشت ارشاد به تنهایی قرار بود در مسئله حجاب موفق بشود، ما نسبت به ۱۰ سال گذشته حداقل باید وضعیت‌مان در حوزه حجاب ثابت بود.
اورژانس برای ایشان نیامده بود
وی در ادامه با طرح این پرسش که سؤال بنده این است که ملاک تشخیص اینکه یک فرد باید توسط گشت ارشاد بازداشت شود چیست، بیان کرد: حال دوستان می‌گویند بازداشت نگویید. بنده نمی‌دانم به اینکه فردی را گشت ارشاد سوار ماشین می‌کند تا ببرد چه می‌گویند. هیچ تقطیعی در این فیلم صورت نگرفته است. بنده ویدئوی کامل اتفاق را دیدم. از لحظه‌ای که ایشان از ماشین پیاده شده تا لحظه‌ای که اورژانس آمده و ایشان را منتقل می‌کند، مشخص است. البته اورژانس برای ایشان نیامده بود. گویا در ساختمانی که به آنجا نزدیک بوده، اتفاقی رخ داده و اورژانس برای آنجا آمده بود. بعد که این اتفاق افتاده به این مکان آمده است. بنده تعهد اخلاقی دادم آنچه را واقعیت است بگویم. تاکنون به‌هیچ‌عنوان سندی دال بر ضرب‌و‌شتم مهسا امینی از لحاظ علم پزشکی به دست نیامده است.
رفتارهای قهری گشت ارشاد که حرمت زنان را در جامعه اسلامی می‌شکند
در این بین نماینده مردم سقز و بانه از وزیر کشور خواست تا بدون فوت وقت نسبت به روشنگری ابعاد قضیه مهسا امینی شفاف‌سازی کند. بهزاد رحیمی در نطق میان‌دستور خود افزود: انتظار داشتیم شخص وزیر کشور برای عرض تسلیت و تسلی خاطر این خانواده و آرامش شهرستان در میان این خانواده حضور پیدا می‌کرد. نماینده مردم بانه و سقز در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: به‌عنوان نماینده مردم کردستان در مجلس شورای اسلامی، امروز از تمام رفتارهای قهری گشت ارشاد که حرمت زنان را در جامعه اسلامی می‌شکند و از بین می‌برد، احساس نگرانی و به آن اعتراض دارم. هرچند زحمات نیروی انتظامی در برقراری امنیت و نظم و حفظ تمامیت ارضی کشور انکارشدنی نیست و قدردان هستیم، اما عملکرد و موضع‌گیری این نهاد در این واقعه قابل‌قبول نیست و اطلاع‌رسانی‌های قطره‌ای و دیرهنگامی انجام شده است. رحیمی با اشاره به بیانات امام خمینی(ره) درباره مردم کردستان و با بیان اینکه زنان کُرد نماد و نشانه عفت، صلابت و سختکوشی هستند، گفت: مهسا امینی، میهمانی عزیز از دیار کردستان، می‌خواست چند روزی را در قلب تهران میهمان شما در پل طبیعت باشد و زیبایی‌های کشورش را ببیند اما قربانی شد. گشت ارشاد همیشه برای زنان ما استرس‌آفرین بوده است. نماینده مردم بانه و سقز افزود: ما کردها زنان را آفریننده و زندگی‌بخش خطاب می‌کنیم. زنان و دختران کرامت دارند و باید حرمت و کرامت انسانی آنها را حفظ کنیم. زنان و دخترانی که امروز از ما احساس خشم و تنفر دارند، با چه ذهنیت و اندیشه‌ای در این جامعه زندگی کنند؟ رحیمی در ادامه خطاب به رئیس‌جمهور بیان کرد: ۴۳ سال از عمر نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌گذرد، همیشه مدعی بوده‌اند مشکل فرهنگی وجود دارد؛ آیا هنوز به این باور نرسیده‌ایم که فرهنگ با پلیس، ارعاب و تهدید حل نمی‌شود؟ مشکل فرهنگی را با ۱۲ سال مدرسه و چند سال دانشگاه نتوانسته‌ایم رفع کنیم، بعد می‌خواهیم با زور و تهدید دختران را به ون وحشت هدایت کنیم و با برگزاری کلاس یک‌ساعته توسط گشت ارشاد با‌فرهنگشان کنیم؟ پس آموزش و فرهنگ را هم به پلیس واگذار کنید تا به روش خودشان عمل کنند و کم‌کاری دستگاه‌های متولی را هم خودشان جبران کنند. وی وزیر کشور را مورد خطاب قرار داد و گفت: آقای وزیر کشور اگر دیروز از مرگ کولبران، تصادفات جاده‌ای و فقر و اعتیاد گلایه‌مند بودیم و فریاد می‌زدیم، امروز باید گشت ارشاد را هم به آن اضافه کنیم. هنوز درباره کولبران با توجه به دستور صریح مقام معظم رهبری پاسخ مشخصی ندیده‌ایم.
یادمان نمی‌رود چه کسانی در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه گشت ارشاد را آوردند
از سویی هم دیروز صحن علنی مجلس به واکنش‌های مختلف نمایندگان در رابطه با مرگ مهسا امینی و اعتراض‌ها اختصاص داشت و برخی نمایندگان خواستار رسیدگی و روشنگری شدند و برخی دیگر هم بابهانه قرار‌دادن احتمال سوءاستفاده خارج‌نشینان یا براندازها از این اعتراض‌ها، خواستار سکوت مردم و برخود با معترضان شدند. سلیمی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی، در صحن علنی به منتقدان عملکرد گشت ارشاد تاخت و گفت: از خانواده مهسا امینی تشکر می‌کنیم که مرزبندی با ضدانقلاب داشته و اجازه ندادند آنها از این فرصت استفاده کنند. البته عده‌ای یک زمانی از گشت ارشاد دفاع کرده و همان‌ها امروز مقابل گشت ارشاد می‌ایستند؛ یادمان نمی‌رود آنهایی که در مجلس شورای اسلامی از رئیس‌جمهور وقت به دلیل عدم اجرای قانون گشت ارشاد سؤال می‌کردند، یا آقایانی را که به دلیل ساپورت‌پوشی برخی بانوان مکررا سؤالاتی بیان می‌کردند. وی افزود: یادمان نمی‌رود چه کسانی در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه گشت ارشاد را آوردند؛ اینها بنیان‌گذاران برخی مسائل بودند، حالا چطور شده که گذشته را فراموش کرده‌اند؟ احمد راستینه هم با ارتباط‌دادن این اتفاقات به اعتراضات 88 (البته دلیل این ارتباط را بیان نکرد) توپ را به زمین جناح سیاسی رقیب انداخت و گفت: باید این موارد را به جریان مشخص سیاسی در کشور بیان کرد که لیدرهای شما در فتنه ۸۸ ظلم بزرگی به جریان اسلامی تحمیل کرده‌اند، آن روز کلید رمزشان ندا آقاسلطان بود و امروز مهسا امینی است. فاطمه محمدبیگی از اعضای فراکسیون زنان مجلس هم دیروز در صحن علنی اظهار کرد: از مردم انتظار می‌رود حفظ آرامش و بصیرت را مدنظر قرار داده و از همراهی با فتنه‌گران خودداری کنند. هرچند قالیباف در جلسه دیروز وعده داده است کمیسیون علاوه بر بررسی مصداقی درگذشت مرحومه مهسا امینی، برای جلوگیری از تکرار این قبیل موارد، فرایندها و شیوه اجرا در گشت‌های امنیت اخلاقی فرماندهی کل انتظامی را مورد بررسی قرار دهد تا برای رفع‌شدن اشکالات موجود در چگونگی اجرای آن اقدام شود، اما واکنش‌های متفاوت بهارستان‌نشینان به حادثه، سبب سردرگمی افکار عمومی شده است؛ زیرا یک سو بحث حقیقت‌یابی است که گروهی مدافع آن هستند و از سویی دیگر تعدادی از نمایندگان مجلس هنوز متوجه میزان نارضایتی عمومی از یک مرگ تلخ نیستند و همچنان معتقدند به دلیل احتمال سوءاستفاده دشمنان از اعتراضات، بهتر است انتقاد و اعتراضی اصلا بیان نشود اما توضیح نداده‌اند اگر این موضوع با چنین بازتابی مواجه نمی‌شد، آنها حتی حاضر بودند نام مهسا امینی را بشنوند؟! حال واکنش و پیگیری موضع دیگر جای خود دارد. بماند که جلیل محبی، دبیر سابق ستاد امر به معروف هم دیروز گفته است: «اولویت امر به معروف بنا بر دستور رهبری باید امر به معروف مسئولان باشد نه حجاب»، اما همچنان سال‌هاست شاهد برخورد قهری گشت ارشاد با زنان در مسئله حجاب هستیم و یک روز مادری توسط ون ارشاد زیر گرفته می‌شود، روزی در پارک پردیسان به مردم عادی شلیک می‌شود و اکنون هم دختری به کام مرگ فرستاده شده است.
مطالبات عمومی نادیده گرفته شود، مردم با کسی تعارف ندارند
احمد علیرضا‌بیگی، نماینده تبریز در مجلس: اتفاق تلخی که در ماجرای برخورد گشت ارشاد با خانم مهسا امینی رخ داد، زنگ خطری است و بیش از همیشه نشان داد نوع مواجهه با بی‌حجابی یا بدحجابی از بنیاد غلط بوده است و ما هزینه‌های زیادی بابت این کار پرداخت کرده‌ایم. با وجودی که این هزینه‌ها در بالاترین سطح خودش را نشان داد، دلیل این را که همچنان بر ادامه این روند اصرار و تأکید می‌شود، درک نمی‌کنم. من به‌عنوان فردی که سال‌ها در همین تشکیلات پلیس کشور خدمت کرده و طرح‌های ارشاد را اجرا کرده‌ام، تأکید دارم هیچ‌وقت دو ساعت کلاسی که برای افراد کم‌حجاب برگزار می‌کنند، آنها را تغییر نمی‌دهد. اگر به واقع این اتفاق می‌افتاد، باید به عقل‌شان شک می‌کرد. این امر با عقل جور در‌نمی‌آید. دستگاه عریض و طویل کشور با هزاران هزار بودجه و اعتبارات و این همه امکانات تأثیری را که باید می‌داشت، نداشته است و حالا انتظار داریم در این دو ساعت کلاس توجیهی این اتفاق بیفتد! نکته دیگر اصرار بر گرفتن کد‌ملی از جوانان از سوی گشت ارشاد است. این امر برای جوان بازداشتی این برداشت را دارد تا از آینده نامطمئنی که هم‌اکنون دارد، غیر‌مطمئن‌تر شود؛ بنابراین تأکید می‌کنم این شیوه‌ای که گشت ارشاد در پیش گرفته، روش غلطی است که نباید ادامه داشته باشد. بارها این موضع را اعلام کرده‌ام و آقای احمدی‌نژاد هم بر این امر اصرار داشت. البته برخی به اشتباه تأسیس گشت ارشاد را به آقای احمدی‌نژاد نسبت می‌دهند، در‌حالی‌که گشت ارشاد در زمان آقای عبدالله نوری که وزیر کشور بود، بنیان‌گذاری شد. حتی آقای احمدی‌نژاد زمانی که رئیس‌جمهور بود، به واسطه مخالفت با گشت ارشاد از سوی دوستان اصلاح‌طلب مجلس ازجمله آقایان پزشکیان و مطهری مورد مؤاخذه، بازخواست و سؤال قرار گرفت که چرا با راه‌اندازی گشت ارشاد مخالف است؟ به هر حال با توجه به شرایط ایجاد‌شده فعلی، مردم انتظار دارند مجلس در مواجهه با این اتفاق واکنشی نشان دهد. تأکید می‌کنم باید به این روند نادیده‌گرفتن مطالبات مردم خاتمه دهیم. متأسفانه در دولت آقای رئیسی این دیدگاه وجود دارد که نیازی به آرای مردم نیست و تصور می‌شود اگر انتخابات ریاست‌جمهوری هم برسد، مردم موظف‌اند به آقای رئیسی رأی بدهند؛ اما ایشان باید بداند از این خبرها نیست و اگر قرار است مردم به حساب بیایند، باید به نظر و مطالبه آنها توجه شود. پس اگر با این فرمان پیش برویم، حتما جمهوریت مردم در جمهوری اسلامی زیر سؤال می‌رود.
مسئله من در سؤال از احمدی‌نژاد گشت ارشاد نبود
مسعود پزشکیان،نماینده مردم تبریز در مجلس: اتفاق رخ‌داده به واسطه گشت ارشاد برای خانم مهسا امینی باعث جریحه‌دارشدن افکار عمومی شده است؛ اما ضد انقلاب هم بدش نمی‌آید از این آب گل‌آلود بهره‌برداری کرده و بر این موج سوار شود. از طرفی مردم دنبال احقاق حق هستند و از طرفی باید مراقب بود ضد انقلاب کل نظام را زیر سؤال نبرند. حاکمیت باید نسبت به مسئله دقت لازم را داشته باشد. مردم نسبت به اتفاق رخ‌داده به واسطه گشت ارشاد ناراحت و معترض‌اند و در خیابان‌ها اعتراض خود را نشان داده‌اند. به همین دلیل دولت باید در‌این‌باره درست عمل کند و به صورت شفاف تیمی را از جریانات سیاسی مختلف و از کمیسیون بهداشت و از خود وزارت بهداشت مأمور رسیدگی کند. همچنین از خانواده مرحومه هم باید در این جلسات رسیدگی حضور داشته باشند و در جریان همه روند قرار بگیرند تا بدانند چیزی از آنها پنهان نمی‌شود.
در‌این‌باره باید با مقصر یا مقصران برخورد جدی شود. اگر خانواده مرحومه امینی و مردم بدانند که واقعا مسئولان چیزی را از آنها مخفی نمی‌کنند و در‌این‌باره صداقت دارند، دیگر به خیابان‌ها نمی‌ریزند و متقاعد می‌شوند که دولت پیگیر ماجراست.
اما از آنجایی که اعتماد عمومی مخدوش شده و صداقت وجود ندارد، مردم حرفی را از مسئولان قبول نمی‌کنند؛ چرا‌که 10 نقل قول متفاوت درباره این موضوع بیان شده است. باید در قبال مردم صداقت به خرج دهیم تا اعتماد مخدوش‌شده ترمیم شود و مردم از ما بپذیرند. باید صادقانه با مردم صحبت کنیم.
نکته دیگر در این بین این است که برخی به دنبال گرفتن ماهی از آب گل‌آلود هستند و ادعا می‌کنند من و آقای مطهری از حامیان تأسیس گشت ارشاد بوده‌ایم. تأکید می‌کنم اشتباه می‌کنند چنین ادعایی دارند. آقای مطهری روی این موضوع حساس بود؛ اما من دلیل سؤالم از آقای احمدی‌نژاد گشت ارشاد نبود و درباره مسائل دیگر از او سؤال کردم. اکنون می‌گویند در آن سؤال از رئیس‌جمهور موضوع گشت ارشاد هم وجود داشته است. اصلا چه ربطی دارد؟ من می‌گویم مسئله من گشت ارشاد نبوده و کلا با رفتارهای دیگر او مشکل داشتم و رئیس‌جمهور وقت را مورد سؤال قرار دادم.