در مسیر مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی ایران، سه‌گام کلیدی می‌تواند مدنظر قرار گیرد: تغییر رویکرد از مدیریت «سازه محور» به «طبیعت‌محور» در حوزه محیط‌زیست، افزایش شفافیت در سیاست‌گذاری زیست‌محیطی و یکپارچه‌سازی سیاست‌های زیست‌محیطی در سطوح مختلف.

محمد حسین شیخ محمدی

محمد حسین شیخ محمدی

دنیای فرزندانمان با دنیای ما متفاوت خواهد بود و این تفاوت برای نوادگان ما بیشتر خواهد شد. سؤال اساسی این است که دنیا تا چه زمانی قابل زندگی خواهد بود؟

دانشمندان آب و هوایی می‌گویند با تغییرات اقلیمی پیش رو حاصل از بازگشت پدیده «ال‌ نینو»، جهان ممکن است در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۳ شکستن رکورد دمای متوسط زمین را تجربه کند.

موضوع آب به‌رغم اهمیت حیاتی آن برای کشور در اولویت اصلی سیاست‌گذاران کشور نیست. فرایند سیاست‌گذاری آب در کشور با مشکلات و ایرادهای اساسی روبه‌رو است. سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کشور موفق به تدوین سیاست‌ها، تصمیم‌ها، قوانین و مقررات کارآمد در زمینه مدیریت بحران آب نبوده‌اند، نهادهای اجرایی مرتبط با آب نیز درگیر ناکارآمدی‌های گسترده‌اند. امروز تغییر در سیاست‌ها و استراتژی‌های حوزه آب، اساسی و ضروری است. ادامه سیاست‌ها و روندهای پیشین می‌تواند امنیت غذایی، اقتصادی و حتی حیات ملی کشور را با چالش‌ها و بحران‌های بسیاری مواجه سازد.

این روزها هوای غبارآلود و تیره در بسیاری از شهرهای ایران به تصویری آشنا تبدیل شده است. مردم عموم شهرهای ایران با پدیده گرد و غبار و ریزگردها دست به گریبان‌اند. هر روز شاهد خبرها و تصاویر و گله و شکایت مردم از گرد و خاک در مناطقی از ایران هستیم.

"کاترین هیهو" دانشمند ارشد سازمان حفاظت از طبیعت، به "گاردین" می‌گوید:"ما اگر به انتشار گاز‌های گلخانه‌ای معمولی ادامه دهیم نمی‌توانیم راه خود را برای خروج از بحران آب و هوایی سازگار کنیم".

مطالعات جدید نشان می‌دهد که سرعت گرمایش زمین در کویت به شدت شتاب گرفته است و با ادامه وضعیت کنونی، بخش‌های بزرگی از این کشور ثروتمند حاشیه خلیج فارس تا چند دهه آینده غیرقابل سکونت خواهد شد. بر اساس گزارش اداره عمومی محیط زیست، بخش‌هایی از کویت از سال ۲۰۷۱ تا ۲۱۰۰ در مقایسه با میانگین تاریخی، ۴.۵ درجه سانتی‌گراد گرم‌تر می‌شود و مناطق وسیعی از کشور را غیرقابل سکونت می‌کند.

براساس گزارش سالانه این آژانس، آخرین داده‌های اقلیمی بیان می‌کنند که بحران جهانی آب و هوا به قدری گسترش یافته است که سال‌های 2013 تا 2021، نه رکورد از ده رکورد گرم‌ترین سال‌های تاریخ را به خود اختصاص دادند.

بحران آب مساله‌ای جدی در ایران است. کشاورزان سراسر کشور طی دو دهه گذشته از کم‌آبی آسیب جدی دیده‌اند.

براساس آخرین گزارش‌های بیش از 36 هزار ایستگاه هواشناسی در سطح جهان، همچنان كه گرمایش كره‌زمین ادامه دارد، رخدادهای هواشناسی حداكثری مانند موج‌های شدید گرما و بارندگی‌های سنگین متناوب هم از این پس با دفعات بیشتر، شدیدتر و طولانی‌تر تداوم خواهند داشت. طبق تحقیقی كه 40 دانشمند براساس مجموعه گسترده‌ای از داده‌ها و تجزیه و تحلیل 29 شاخص حداكثری اقلیمی انجام داده‌اند، نقش گرمایش جهانی ناشی از فعالیت‌های انسانی غیرقابل انكارتر از گذشته خودنمایی می‌كند.

محمد حسین شیخ محمدی، پژوهشگر کشاورزی و تنش‌های محیطی : تحقق امنیت غذایی پایدار نیازمند برنامه‌ریزی و سازگاری با شرایط آب و هوایی کشور در طی سال‌های آینده است. امروز نیاز داریم با عبور از کشاورزی سنتی به سمت کشاورزی سازگار با اقلیم حرکت کنیم. تحقق کشاورزی سازگار با اقلیم گامی اساسی در رشد توسعه اجتماعی و اقتصادی، کاهش فقر و برابری است. امروز نیازمند برنامه‌ریزی صحیح و اصولی و مدبرانه برای کشاورزی سازگار با اقلیم ایران هستیم تا طی سال‌های آینده امنیت غذایی کشور دچار بحران نشود.

کشاورزی ایران این روزها در وضعیتی بحرانی قرار دارد. طی سال‌های اخیر بحران آب و بحران مدیریت روی توسعه کشاورزی ایران سایه افکنده است.

محمد حسین شیخ ‌محمدی، پژوهشگر کشاورزی و اقلیم، روزنامه شرق

در ماه‌های گذشته آتش‌سوزی‌هایی در ایران هم پیوسته در جریان بوده‌اند. از میانكاله گرفته تا زاگرس. همان روزهایی كه آتش‌سوزی به پا شد، 6 كشور به كمك تركیه شتافتند و ایران هم تجهیزات هوایی‌اش را روانه سرزمین همسایه كرد، باز تصاویر حضور عشایر و مردمان محلی و نیروهای داوطلب برای مهار آتش در ارتفاعات فیروزآباد استان فارس دست به دست می‌شد. برای همین بود كه رسیدن خبر ارسال كمك برای تركیه انتقاد بسیاری را برانگیخت كه اگر امكاناتی هست چرا باید مردم با دست خالی به مهار آتش بروند.

▫️ طی روزهای گذشته گرمای مرگبار در کانادا ٧٠٠، سیل در اروپا ٢٠٠ و سیلِ چین ۵١ فوتی برجای گذاشت. گزارش‌ها نشان می‌دهد که زمین به شکلی غیرطبیعی از سال ١٨٨٠ تاکنون گرم‌تر شده است.