پشت پرده كمبود پول در خودپردازها
مدیران شعب چند بانك می‌گویند بانك مركزی با محدود كردن اسكناس نمی‌خواهد برداشت‌ها افزایش یابد
بیش از سه ماه است كه وقتی مردم به عابربانك‌ها مراجعه می‌كنند با دو اتفاق یكسان مواجه می‌شوند، یكی اینكه عابر بانك‌ها پول ندارند و دیگری اینكه اگر پول دارند، اسكناس درشت تحویل می‌دهند. موضوعی كه «اعتماد» برای بررسی آن به چند بانك در سطح شهر تهران رفت تا در گفت‌وگو با مدیران شعبه‌های آنها دلیل عدم موجودی بانك‌ها را كشف كند. در این گفت‌وگو چند سوال مشخص از روسای این شعبه ها پرسیده شد؛ «چرا عابر بانك‌ها پول ندارند؟»، «عدم موجودی برای جلوگیری از افزایش برداشت‌های ناشی از اعتراض‌های اجتماعی اخیر است؟»، «آیا اعتراض‌های اجتماعی باعث افزایش برداشت‌ها شده است؟»، «آیا تحریم‌ها در كاهش چاپ اسكناس اثری داشته است؟» و اینكه «بانك مركزی در چه مقاطعی سقف برداشت 500 هزار تومان را باز می‌كند؟»
كمبود پول ربطی به اعتراض‌ها ندارد
«كمبود پول ربطی به اعتراض‌ها ندارد.» این جمله یكی از روسای شعب بانك «آینده» است. او می‌گوید: «بانك مركزی پول ندارد به ما بدهد. هر زمانی پول بدهد ما توزیع می‌كنیم.» این مدیر شعبه بانك آینده می‌افزاید: «بانك مركزی یك مقاطعی اجازه برداشت پول تا سقف 500 هزار تومان را می‌داد، برای همین ما یك مدت كوتاهی 500 هزار تومان در عابربانك سقف برداشت داشتیم. ولی الان دیگر پرداخت این مبلغ متوقف شده و معلوم نیست تا چه زمانی سقف پرداخت 200 هزار تومان بماند.»
بانك مركزی نمی‌خواهد
رییس یك شعبه بانك اقتصاد نوین در مركز شهر تهران برخلاف دیدگاه رییس شعبه بانك آینده می‌گوید: «بانك مركزی نمی‌خواهد برداشت‌ها بیشتر شود. وقتی اعتراض‌ها اوج گرفت برداشت‌ها بیشتر شد و بانك مركزی دیگر اسكناسی به بانك‌های عامل نداد تا مانع از برداشت‌های نامتعارف شود. چون اگر مثل گذشته در تمام ساعات شبانه‌روز عابربانك‌ها پول می‌دادند؛ بحران اسكناس در بانك‌ها بیشتر می‌شد.»
او می‌افزاید: «شما می‌توانید از داخل بانك هم برداشت كنید ولی این برداشت به دلیل قوانین پولشویی محدود است. بانك، پول نقد نمی‌دهد و ترجیح می‌دهد پول را به بانك دیگری منتقل كند. ولی وقتی عابربانك باز باشد مردم به راحتی می‌آیند و پول‌ها را به تدریج و به راحتی تخلیه می‌كنند.
او می‌گوید: «معلوم نیست سیاست عدم توزیع اسكناس تا چه زمانی ادامه پیدا كند.البته بانك مركزی احتمالا شب عید مثل سال‌های گذشته سقف برداشت را زیاد كند. برهمین اساس هم تقریبا یكی، دو هفته دیگر رشد سقف برداشت زیاد می‌شود. ولی احتمالا 10 هزار تومانی توزیع نشود یا بسیار محدود توزیع شود، چون بانك مركزی پول ندارد.»
اعتراض‌ها موثر بود
رییس یكی از شعبه‌های بانك سپه در غرب تهران نیز در تایید سخنان همكارش در بانك اقتصاد نوین می‌گوید: «ناآرامی‌های اجتماعی ماه‌های اخیر در كاهش توزیع اسكناس در كشور اثر داشته است و بانك مركزی عملا با محدود كردن اسكناس نمی‌خواهد برداشت‌ها افزایش یابد.» او می‌گوید: «وقتی شما مبلغی را به صورت آنلاین پرداخت می‌كنید، كارمزد و مالیات پرداخت می‌كنید و این مالیات و كارمزد به جیب بانك مركزی می‌رود ولی وقتی شما نقد خرید می‌كنید بانك مركزی را از امكان دریافت مالیات وكارمزد بیشتر محروم می‌كند.»
این مدیر بانكی ادامه می‌دهد، «اتفاقات اخیر ربطی به تحریم ندارد و بانك مركزی تعمدا پول نقد در اختیار شبكه بانكی نمی‌گذارد.»
یك منبع آگاه دیگر می‌گوید: «توجه داشته باشید وقتی شما پس از بیانیه‌ای اعتراضی بروید و حساب خود را ببندید در سیكل توجه قرار می‌گیرد و امكان شناسایی شدن شما بسیار بالا می‌رود. اما وقتی از عابربانك به تدریج پول برداشت می‌كنید این اتفاق نمی‌افتد. پس دولت و بانك مركزی مانع از برداشت به صورت تدریجی می‌شوند.»
واردات كاغذ تحریم است
درحالی كه برخی مدیران بانك‌ها علل كمبود اسكناس در عابربانك‌های سطح كشور را اعتراض‌ها مطرح می‌كنند، برخی دیگر علل كاهش پول نقد در بانك‌های عامل را تحریم می‌خوانند. مدیر یكی از شعب بانك ملی با تاكید بر اینكه كمبود پول ناشی از اعتراض‌ها نیست، می‌گوید: «به دلیل تحریم‌ها امكان واردات كاغذ مخصوص اسكناس سخت‌تر شده است. از طرفی كاغذ با كیفیت در كشور نیست. اسكناس‌هایی كه با كاغذهای موجود تولید می‌شود شش ماه بیشتر در دست مردم دوام ندارد و سریع فرسوده می‌شود. برای همین امسال دیگر پولی چاپ نشد.»
مدیر یك شعبه بانك شهر نیز تاكید می‌كند:«بانك مركزی از 15 اسفند تا 15 فروردین امكان برداشت 500 هزار تومانی را به همه شعب بانك‌ها می‌دهد. پیشتر در یك مقاطعی برای كرونا دو بار امكان افزایش برداشت فراهم شد. اما در مجموع این سیاست صرفا در پایان هرسال و ابتدای سال بعد از آن اتفاق می‌افتد.»
او می‌افزاید: «كاهش پول ربطی به اعتراض‌ها ندارد، بانك مركزی صرفا به دنبال افزایش خریدهای آنلاین است.
البته شعبه ما پول خرد هم برخلاف یكسری بانك‌ها دارد و شما می‌توانید برداشت كنید.»
وقتی از شعبه این بانك خارج شدیم و به سراغ عابربانك رفتیم دیدیم برخلاف اظهارات رییس شعب این بانك هم پول نقد ندارد.
مدیر یك شعبه دیگر از بانك ملی می‌گوید: اگر می‌بینید در عابربانك‌ها ده هزار تومانی موجود نیست به این دلیل است كه پول ملی ارزش خودش را از دست داده است. شما پیشتر از عابربانك‌ها هزار تومانی می‌گرفتید ولی مدت‌هاست دیگر هزار تومانی در عابربانك‌ها نیست. چون دوباره ارزش پول ملی افت كرده است؛ بانك ده هزار تومانی نمی‌دهد. او می‌افزاید سقف برداشت هم فقط یك مدت كوتاهی رشد می‌كند و باز مجددا برمی‌گردد به رقم 200 هزار تومان.
جوهر مخصوص نداریم
«نمی‌توانیم پول چاپ كنیم.» این جمله رییس یكی از شعب بانك تجارت است. او می‌گوید: چون جوهر مخصوص اسكناس را نداریم، نمی‌توانیم اسكناس چاپ كنیم. جوهر مخصوص اسكناس وارداتی است و ما نیز تحریم هستیم. او می‌افزاید: با جوهر‌های داخلی اگر اسكناس چاپ كنیم امكان جعل اسكناس افزایش پیدا می‌كند و باعث می‌شود پول جعلی زیاد شود.
این فعال بانكی براین باور است كه مساله كمبود پول در بانك‌های كشور ربطی به اعتراض‌های اخیر ندارد.
از رسانه‌ها پیگیری كنید
مدیر شعبه یكی از بانك‌های پاسارگاد درباره وضع موجود اظهار بی‌اطلاعی می‌كند و می‌گوید: بانك مركزی به ما پول بدهد ما پول را در دستگاه عابربانك می‌گذاریم. من نمی‌دانم چرا بانك مركزی پول ندارد. او می‌افزاید در مورد افزایش برداشت هم اطلاعی ندارم هر زمان رسانه‌ها اعلام كنند ما هم مثل شما متوجه می‌شویم كه سقف برداشت زیاد شده است.
منبع: اعتماد