پنج آشپز اقتصادی رییسی و آشی که می خواهند بپزند

معاونت اقتصادی رییس‌جمهور یک لباس تازه‌دوخته‌شده در دولت و نهاد ریاست‌جمهوری بود که شادروان اکبر ‌هاشمی‌رفسنجانی رییس‌جمهور وقت در سال ۱۳۷۲ دوخت تا بر تن مرحوم محسن نوربخش که از سوی مجلس چهارم برای وزارت اقتصاد رای نیاورده بود پوشانده شود.

فلسفه پشت این رفتار رییس‌جمهور وقت این بود که به اندیشه‌های اقتصادی وزیر اقتصاد دولت اولش باور داشت و می‌خواست از این اندیشه و تجربه وی برای پیشبرد برنامه‌های اقتصادی‌اش استفاده کند. آن روزها رییس سازمان برنامه و بودجه که هنوز در اختیار مسعود روغنی زنجانی بود و رییس بانک مرکزی که محمدحسین عادلی بود در یک مسیر بودند و هر سه نفر هماهنگی داشتند و همه می‌دانستند که وزارت اقتصادی که حالا در اختیار یکی از دوستان نوربخش قرار گرفت از سوی او اداره می‌شود. معاونت اقتصادی پس از آنکه شادروان نوربخش به بانک مرکزی رفت برچیده شد و خاتمی و احمدی‌نژاد معاون اقتصادی نداشتند تا اینکه دولت آقای روحانی شروع به کار کرد. در دولت اول وی دکتر مسعود نیلی که با اسحاق جهانگیری همراهی طولانی داشت به عنوان مشاور ارشد روحانی در اقتصاد به دولت راه یافت و بیشتر با جهانگیری همکاری داشت تا رییس‌جمهور. فلسفه انتخاب وی به عنوان مشاور ارشد اقتصادی و سپردن ستاد اقتصادی دولت به دست او این بود که بشود سیاست‌هایی بر فراز وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و نیز سازمان برنامه و بودجه اتخاذ کرد تا سیاست‌های اصلی اقتصادی از حالت جزیره‌ای بیرون آید. تجربه دولت اول روحانی نشان داد این‌گونه نیز شد و سیاست‌های کلان اقتصادی با حضور ستاد اقتصادی دولت که نهادهای اصلی در آن نماینده داشتند راه را برای انسجام سیاست‌های اقتصادی تا اندازه‌ای هموار کرد. اما حسن روحانی در دولت دوم خود با انتخاب نهاوندیان به عنوان معاون اقتصادی و تغییر نام مشاور ارشد اقتصادی به دستیار ویژه و سپردن بخشی از اختیارات به آقای نهاوندیان که البته در مجموع اختیارات گسترده‌ای نبود برای ادامه کار نیلی مانع گذاشت و او رفت. این روش باعث شد تیم اقتصادی دولت دوم روحانی بسیار ضعیف شود.

حالا اما سیدابراهیم رییسی که پیش از این وعده داده بود وزیر اقتصاد را در بالای سر رییس سازمان برنامه و بانک مرکزی قرار می‌دهد تا این تیم سند تحول اقتصادی را پیش ببرند در مراسم روز تحلیف تاکید کرد محمد مخبر معاون اول او اختیار هماهنگی اقتصادی در بالاترین سطح را برایش لحاظ می‌کند در حالی که هنوز رییس بانک مرکزی نیز انتخاب نشده، رییسی دیروز با انتصاب محسن رضایی به سه مقام مهم اقتصادی نشان داد امیدی به چهار نفر قبلی شامل وزیر اقتصاد، رییس بانک مرکزی، رییس سازمان برنامه و بودجه و نیز معاون اول برای فرماندهی اقتصاد نداشته است و انتصاب محسن رضایی به عنوان معاون اقتصادی رییس‌جمهور و مسوول ستاد اقتصادی دولت برای جبران کاستی‌هاست.حالا معلوم نیست آیا محسن رضایی برنامه‌هایی که در هنگامه مبارزه انتخابات خرداد ماه ارائه کرد را می‌خواهد اجرا کند یا به برنامه‌هایی می‌پردازد که در جزوه نامرئی تحول اقتصادی تدوین شده است.به نظر می‌رسد در شرایط فعلی و با توجه به تجربه اندک رییس‌جمهور در سیاستگذاری اقتصادی باید شاهد رخدادهای شگفت‌انگیزی در تیم اقتصادی دولت سیزدهم باشیم. تیمی که به لحاظ کارنامه و برنامه و پیشینه سیاستگذاری اقتصادی تنها یک نقطه مشترک دارند: سیاستگذاری اقتصادی را نمی‌شناسند. باید دید از این دیگی که برای اقتصاد بار گذاشته شده و پنج آشپز با سلیقه‌های گوناگون دارد چه آشی برای کسب‌وکار شهروندان و بنگاه‌ها پخته خواهد شد.