استراتژی عجیب برای مقابله با گرانی

روز گذشته سید ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی اعلام كرد؛ وزارت جهاد كشاورزی ضمن نظارت بر كالاهای اساسی به صورت روزانه قیمت اقلام خوراكی را اعلام كند و مردم و مصرف‌كنندگان نیز با خرید اقلام به قیمت اعلام‌شده راسا بر نرخ‌ها نظارت كنند تا با هرگونه تخلف برخورد شود. در این جلسه لزوم هماهنگی بیشتر و تقسیم كار جدید بین دستگاه‌های مسوول مطرح و مقرر شد در امر نظارت بر قیمت اقلام خوراكی در بازار از همه ظرفیت‌های درون دولت، سازمان تعزیرات حكومتی، اصناف و بسیج اصناف استفاده شود تا نظارت و كنترل قیمت‌ها به صورت عینی و عملی توسط وزارت جهاد كشاورزی تحقق یابد.

‎قیمت‌گذاری‌ها به نحوه اداره امور كشور توسط دولت برمی‌گردد
‎محمود جامساز، اقتصاددان در مورد دستور رییس‌جمهور در خصوص اعلام روزانه قیمت اقلام خوراكی معتقد است؛ قیمت‌ها به قدری دستخوش تورم شده است كه غیرممكن است بتوان قیمت‌ها را تثبیت كرد یا همه آنها را به‌طور روزانه اعلام كرد، ضمن آنكه اگر این قیمت‌ها به صورت روزانه هم اعلام شوند آیا قیمت اقلام خوراكی امروز با فردا یا با ده روز آینده فرقی نخواهد داشت؟ ‎این اقتصاددان در ادامه به «اعتماد» گفت: قیمت‌گذاری‌ها به نحوه اداره امور كشور از سوی دولت وابسته است و اینكه چگونه دولت می‌خواهد با كسری بودجه 400 هزار میلیارد تومانی برخورد كند آنچه مسلم است تامین این كسری بودجه از روش‌هایی مانند فروش اوراق بدهی و فروش دارایی‌های دولت یا افزایش صادرات و گردشگری پاسخگوی كسری بودجه دولت نیست. ‎جامساز تصریح كرد: آنچه مشخص است و امسال نیز رخ داد دولت مجددا به بانك مركزی متوسل خواهد شد و از بانك مركزی استقراض خواهد كرد كه نتیجه آن افزایش شدید نقدینگی است این در حالی است كه هم اینك این نقدینگی به آستانه 4000 هزار میلیارد تومان رسیده است و قیمت‌ها هم دایما دستخوش تغییر هستند.
‎مهم‌ترین چالش امروز معیشت مردم است
‎او ادامه داد: مساله معیشت مردم ازمهم‌ترین چالش‌هایی است كه دولت با آن روبروست زیرا مردم باید بتوانند حداقل‌های نیاز روزمره خود را تامین كنند و این چالش تنها مربوط به مواد غذایی و محصولات كشاورزی نیست كه باید روزانه اعلام شود و ما در حوزه مسكن نیز همین مشكلات را داریم به گونه‌ای كه اگر یك حقوق‌بگیر بخواهد صاحب مسكن كوچكی شود و پای رانتی در میان نباشد ده‌ها سال طول می‌كشد تا بتواند صاحب مسكن شود. ‎جامساز خاطرنشان كرد: به جز این موارد مسائل مربوط به كم‌آبی، خشكسالی و اشتغال و مسائل اقلیمی مطرح است كه روز به روز وضعیت‌شان وخیم‌تر می‌شود و متاسفانه دولت‌ها در جاهایی كارخانجات فولاد، كاشی و سرامیك و سایر صنایع آب بر بنا كرده‌اند كه دارای آب‌وهوای خشك كویری و كم‌آب بسیار آب‌بر هستند كه امروز شاهد معضلات بسیار زیادی به لحاظ كمبود آن و نشست زمین در نواحی مركزی ایران به ویژه در استان اصفهان و كرمان هستیم كه ممكن است در سال‌های آینده جمعیت این نقاط تخلیه شوند و به نقاط دیگر كشور كوچ كنند.
‎آیا قیمت‌گذاری‌ها یكدست می‌شوند؟
‎او افزود: باید دید اگر قرار باشد كه دولت به صورت روزانه قیمت معاش را اعلام كند چه تاثیری در زندگی مردم خواهد داشت؟ آیا دولت به دنبال افزایش تولید و بهره‌روی و اضافه كردن سرمایه‌گذاری و اشتغال است؟ كه ارزش پول ملی حفظ شود و قدرت خرید مردم بالا رود؟ ضمن آنكه این قیمت‌ها در صورتی هم كه اعلام شود باز هم یكی نیستند و هر كسی با ترفندهایی قیمتی جداگانه می‌دهد. ‎جامساز ادامه داد: در حال حاضر دولت قادر به انجام این اقدامات نیست زیرا گلوگاه‌های بانكی و ارزی كشور بسته شده و ارزی وارد مملكت نمی‌شود و كارخانجات توان واردات ماشین‌آلات و سرمایه‌گذاری‌های جدید را هم ندارند و به جای نوسازی كارخانجات و آشنا شدن با تكنولوژی‌های روز مرتب از ظرفیت آنها كاسته می‌شود. ‎او افزود: در مورد زمین‌های كشاورزی هم وضعیت بهتری نداریم و متاسفانه محصولاتی در كشور تولید می‌شود كه بسیار آب‌بر هستند و این كالاها اصلا سنخیتی با كشوری كه آب‌وهو ای خشك دارد، ندارند. باید دید دولت از اینكه هر روز قیمت اقلام خوراكی را اعلام می‌كند چه هدفی را دنبال می‌كند و سوال دیگر اینكه مگر این قیمت‌ها در بازارهای تر‌بار و بازارهایی كه شهرداری ایجاد كرده اعلام نمی‌شود؟
‎قیمت تمام‌شده امروزه بسیار بالاست
جامساز خاطرنشان كرد: در هر صورت مردم ناچار به خرید اقلام خوراكی هستند و دولت هم نمی‌تواند زیر قیمت تمام‌شده این اقلام را اعلام كند. قیمت تمام‌شده امروز بسیار بالاست چرا كه ظرفیت تولید پایین و ظرفیت زمین‌های كشاورزی هم پایین آمده است و آب هم نیست كه همه این مسائل باعث شده روز به روز قیمت نهاده‌های تولید افزایش پیدا كند. ‎او با اشاره به افزایش نرخ خدمات دولتی گفت: در ماه‌های گذشته شاهد افزایش قیمت برق بودیم كه خود به خود بر قیمت نهاده‌های تولید اثر خواهد داشت زیرا هم عرضه و ظرفیت تولید پایین آمده است و هم نقدینگی 4 هزار تریلیون تومانی به سمت تولید حركت نكرده كه باعث شده روز به روز بر قیمت‌ها اضافه شود و گرانی‌ها افزایش پیدا كند.
‎یك‌چهارم جمعیت حاشیه‌نشینند
‎این اقتصاددان در ادامه گفت: مردم امروز ناچارند از بسیاری از خواسته‌های خود بگذرند تا معیشت خود را تامین كنند، براساس آمارها در حال حاضر حدود 8 میلیون خانوار اجاره‌نشین و یك‌چهارم جمعیت حاشیه‌نشین داریم كه این افراد اغلب درآمد آنچنانی ندارند و حتی نمی‌توانند حداقل‌های مبرم زندگی خود را به راحتی خریداری كنند. ‎او با اشاره به افزایش حقوق بازنشستگان تصریح كرد: گفته شده تا 90 درصد حقوق شاغلین هم‌تراز در دست بررسی است اما آیا این شاغلین با خط فقر 11 میلیون تومانی می‌توانند با حقوق وزارت كار امورات خود را بگذرانند؟ ‎جامساز گفت: در حال حاضر میزان اجاره‌بها بین 42 تا 46 درصد درآمد خانوارها را تشكیل می‌دهد و نصف دستمزد حقوق‌بگیران برای اجاره می‌رود و مابقی هم برای رفت‌وآمد، معیشت و مخارج فرزندان (تغذیه، پوشك، مدرسه و ...) صرف می‌شود و خانواده‌ها به اندازه‌ای گرفتار معیشت شده‌اند كه می‌بینیم دچار از هم پاشیدگی شده و متاسفانه طلاق رواج یافته است.
‎استراتژی بلندمدت دولت در جهت رشد اقتصادی چیست؟
‎این اقتصاددان گفت: باید دید استراتژی بلندمدت دولت در جهت رشد اقتصادی چیست؟ رشد اقتصادی ما در دهه گذشته صفر بوده و بهره‌وری پایینی هم داشتیم و برای چند سال سابقه رشد اقتصادی منفی را تجربه كردیم كه باعث افزایش بیكاری شده است و خط فقر رشد كرده این در حالی است كه وظیفه دولت حفظ امنیت اقتصادی، سیاسی و روانی مردم است. ‎جامساز با اشاره به كاهش ارزش پول ملی ایران گفت: به غیر از اینكه گلوگاه‌های بانكی بسته شده‌اند كارخانجات تولید كشور نیز در مخمصه گیر افتاده‌اند چرا كه نمی‌توانند مواد اولیه تولیدات و كالاهای پیش‌ساخته و ماشین‌آلات خود را وارد كنند و قیمت تمام‌شده هم بالا رفته و مشخص است كه تورم 60 درصد با افزایش حقوق 20 درصد كارگران جبران نمی‌شود. ‎ ‎او ادامه داد: براساس آمار بانك جهانی متوسط دستمزد یك ایرانی 70 دلار در ماه است كه تنها سه كشور وامانده، عقب‌مانده آفریقایی و امریكای جنوبی این میزان دریافتی دارند و از ما كمی پایین‌تر هستند و امروز ارزش پول ملی ما در خاورمیانه از همه كمتر و میزان تورم ما از همه بالاتر رفته است، با این همه درآمدهای مختلفی كه می‌توانستیم از گردشگری و ترانزیت داشته باشیم و درآمدهای نفت را عاقلانه‌تر مصرف كنیم امروز اما با این شرایط سخت دست به گریبانیم.