«خانه ملت» بی‌توجه به خواست ملت
دیروز در حالی بیژن نوباوه وطن در قامت نایب‌رییس كمیسیون فرهنگی و البته نماینده مردم تهران در مجلس در اظهاراتی عجیب، تعابیری ناشایست را در وصف مخالفان این طرح كه از قضا بسیار هم پرتعدادند، مورد استفاده قرار داده كه پیش‌تر مرتضی آقاتهرانی، رییس كمیسیون فرهنگی كه او نیز همچون نوباوه، به نمایندگی از مردم تهران در مجلس حاضر است، بر پافشاری بر خواست و نظر خود به‌رغم انبوه مخالفت و اعتراض شهروندان تاكید كرده بود.
«خانه ملت» تعبیری است كه حالا پس از 115 سال مشروطه‌خواهی ایرانیان، احتمالا كمتر كسی را پیدا می‌كنیم كه نداند به چه معنا و در وصف كدام یك از نهادهای حاكمیتی به كار می‌رود. دست‌كم از میان شهروندانی كه به‌طور نسبی امور سیاسی و مدنی را پیگیری می‌كنند، بعید است كسی نداند وقتی از «خانه ملت» صحبت می‌كنیم، منظور و مقصود كلام‌مان نهاد پارلمان است. نهادی كه طی كمتر از نیم‌قرن اخیر یعنی دوران جمهوری اسلامی، با عنوان «مجلس شورای اسلامی» فعال است و پیش از آن، مشخصا از میانه سال 1285 تا زمستان 1357 با عنوان «مجلس شورای ملی» فعالیت می‌كرد. البته ملاحظاتی هم در این راستا مطرح است كه نمی‌توان نادیده‌شان گرفت. ملاحظاتی از جمله اینكه در دوره پهلوی دوم باتوجه به ساختار دومجلسی قوه مقننه، كنار این مجلس شورای ملی، یك مجلس سنا نیز فعال بود. همین‌طور ملاحظه دیگر درباره همین تعبیر «خانه ملت» و آن، اینكه این تعبیر عمری به مراتب كوتاه‌تر از مشروطیت ایرانی دارد و حدود یك قرن پیش، تعابیری چون «دارالظفر» و «عدل‌المظفر» بودند كه در وصف نهاد پارلمان به كار می‌رفت. فارغ از این حواشی اما این سال‌های اخیر «خانه ملت» به كرات در وصف نهاد پارلمان و حتی به جای عنوان «مجلس شورای اسلامی» به كار رفته و به یك ویژگی اساسی و كلیدی پارلمان ارجاع می‌دهد و چنانكه به روشنی قابل درك است، اینكه پارلمان نهادی است به منظور فراهم كردن شرایط اعمال حاكمیتِ شهروندان و ایفای نقش در اداره مملكت. به همین دلیل هم هست كه مجلس عملا انتخابی‌ترین قوه در میان قوای سه‌گانه است و این ویژگی البته نه لزوما مختص نظام سیاسی جمهوری اسلامی در ایران، بلكه مشخصه تمامی نظام‌های سیاسی است كه با عنوان جمهوری و بر پایه اصول دموكراسی و تفكیك قوا تشكیل شده و فعالند. مجلس بر اساس، نهادی است كه نه‌تنها تمامی اعضایش با رای مستقیم ملت بر سر كار می‌آیند، بلكه تصمیم‌گیری بر پایه خرد جمعی و استفاده از رای‌گیری، در تمامی امور و شوون درونی‌اش جاری و ساری است. با این همه اما گاه اتفاقاتی در پارلمان می‌افتد و مسائلی از جانب برخی اعضای پارلمان مطرح می‌شود كه تسری اصول دموكراسی و حاكمیت خواست و نظر ملت را دست‌كم با پرسش روبه‌رو می‌كند. اتفاقات و اظهاراتی كه ظرف یكی، دو روز گذشته با محوریت بحث از طرحی جنجالی رقم خورد كه از قضا مشخصا با حقوق و زندگی روزمره و البته كار و معیشت یكایك شهروندان ایرانی در ارتباط است. طرحی كه ابتدا از سوی یكی از اعضای جبهه پایداری در كمیسیون فرهنگی مجلس دهم مطرح شد و پس از آنكه در آن دوره به نتیجه نرسید، با روی كار آمدن مجلس یكدست اصولگرای یازدهم، بار دیگر مورد توجه طیفی خاص از نمایندگان فعلی قرار گرفته و در این مدت چند نوبت نام و البته محتوایش تغییر كرده اما در حال حاضر به اختصار «طرح صیانت» نام گرفته و مربوط است به نحوه فعالیت كاربران در شبكه‌های اجتماعی و به‌طور كلی حدود فعالیت در فضای مجازی و برخط.
حمله به مخالفان به سبك پایداری
در این میان اما دیروز در حالی بیژن نوباوه وطن در قامت نایب‌رییس كمیسیون فرهنگی و البته نماینده مردم تهران در مجلس در اظهاراتی عجیب، تعابیری ناشایست را در وصف مخالفان این طرح كه از قضا بسیار هم پرتعدادند، مورد استفاده قرار داده كه پیش‌تر مرتضی آقاتهرانی، رییس كمیسیون فرهنگی كه او نیز همچون نوباوه، به نمایندگی از مردم تهران در مجلس حاضر است، بر پافشاری بر خواست و نظر خود به‌رغم انبوه مخالفت و اعتراض شهروندان تاكید كرده بود. نكته حایز اهمیت دیگر آنكه این دو نماینده از یك منظر دیگر نیز به یكدیگر شباهت و قرابت دارند و آن، اینكه هر دو از اعضای شاخص جبهه پایداری هستند. نوباوه كه دیروز با خبرگزاری برنا در رابطه با این طرح بحث‌انگیز به گفت‌وگو نشسته، در بخشی از سخنانش با اشاره به آنچه «هجمه علیه طرح صیانت» خوانده، گفته است: «این افراد به ضرس قاطع یا اصلا طرح را نخوانده‌اند و اطلاعی از آن ندارند یا كسانی هستند كه در پازل دشمن بازی می‌كنند!» این در حالی است كه جز اصحاب رسانه و البته جمعی به نسبت پرتعداد از چهره‌های سیاسی و نمایندگان ادوار و البته كارشناسان، تعداد قابل‌توجهی از شهروندان نیز در پویش‌ها و كارزارهایی كه طی ماه‌های گذشته به‌رغم تمامی فشارها و ملاحظات به راه انداخته‌اند، مخالفت خود را با تصویب این طرح علنی كرده و در بسیاری موارد برخلاف آنچه این نماینده مجلس گفته، با طرح ادله و شرح استدلال كارشناسی، از نگرانی‌شان نسبت به عواقب تصویب آن سخن گفته‌اند. نوباوه اما معتقد است مخالفان دنبال این هستند كه قانونی در این خصوص وجود نداشته باشد، «زیرا می‌خواهند ضد قانون عمل كنند.» او از این نیز فراتر رفته و با طرح اتهام نسبت به مخالفان گفته كه آنان، «افرادِ آزادی هستند كه فساد و فحشا ایجاد می‌كنند؛ به همین دلیل، با این طرح مخالفت می‌كنند.» جالب آنكه این نماینده مجلس درحالی اینچنین مخالفان را هدف اتهام‌زنی قرار داده كه در ادامه تاكید دارد: «در جایگاه نماینده مردم به دنبال این هستیم كه حقوق مردم پایمال نشود.»
خیز شهروندان برای یك میلیون امضای دوم؟
حدود 24 ساعت پیش از انتشار این سخنان نایب‌رییس عضو جبهه پایداری كمیسیون فرهنگی مجلس یازدهم اما چنانكه اشاره شد، رییس این كمیسیون كه او نیز از جمله پایداری‌های شاخص پارلمان است، در حاشیه یك نشست و در راستای تاكید بر اهمیت آنچه «كار جهادی و مجاهدانه» خوانده، به ماجرای اصرار طراحان طرح صیانت بر بررسی و تصویب آن مبتنی بر اصل 85 قانون اساسی پرداخته كه به موجب آن، تصویب طرح در یك كمیسیون و با رای 23 عضو آن انجام شده و بی‌نیاز از رای صحن مجلس خواهد بود. مرتضی آقاتهرانی كه مدعی است مخالفان بررسی این طرح جنجالی مبتنی بر اصل 85 قانون اساسی، «در یك روز۲۰ هزار فحش» به او داده و «۱۲۰ هزار پیج علیه ما راه انداختند»، تاكید كرده است: «اگر ۱۰۰ میلیارد پیج هم ساخته می‌شد، ما كار خودمان را خواهیم كرد؛ چراكه ما به راه خودمان یقین داریم.» او اما درحالی صراحتا كار خود و همفكرانش را «بهتر از همه جهان» خوانده كه چنانكه اشاره شد، مخالفان این طرح بسیار پرشمارند و از قضا از جمله شهروندان همین مرز و بوم. مخالفانی كه تنها در یكی از اقدام‌های خود برای رساندن صدای انتقادشان به گوش آقاتهرانی و نوباوه و دیگر ساكنان این روزهای «خانه ملت»، دست به كار راه‌اندازی كارزاری مجازی جهت جمع‌آوری امضا شده و بیش از یك میلیون نفر را با خود همراه كردند. كارزاری كه حدود 3 ماه پیش فعالیت خود را ابتدا برای یك بازه زمانی 3 ماهه آغاز كرد و درحالی كه 15 مهرماه یعنی كمتر از یك هفته پیش موفق به جمع‌آوری یك میلیون و 98 هزار و 699 امضا شد، ظاهرا قرار است این روند را تا 3 ماه دیگر یعنی تا روز 15 دی‌ماه ادامه دهد تا مگر با افزایش تعداد امضاها بتواند بر نمایندگان‌شان در مجلس تاثیر بگذارند. هرچند بعید است نمایندگانی كه نسبت به خواست یك میلیون نفر از شهروندان بی‌توجه هستند، نسبت به خواست بیش از یك میلیون انعطاف نشان بدهند.
مدیریت اینترنت را نظامی نكنید!
این درحالی است كه همزمان با این مخالفت‌های گسترده از جانب شهروندان، بسیاری از چهره‌های سیاسی و كارشناسان نیز به استدلال در عواقب تصویب این طرح پرداخته و ازجمله همین دیروز احمد مازنی، نماینده اصلاح‌طلب دوره دهم مجلس كه از قضا به عنوان رییس كمیسیون فرهنگی مجلس قبل، از نزدیك در جریان روند تدوین طرح اولیه بوده، با تاكید بر اینكه «جامعه به نیت طراحان طرح صیانت اعتماد ندارد»، بی‌اعتمادی بسیاری از هنرمندان، دانشگاهیان و حوزویان به طراحان را ناشی از این خوانده كه «اشخاصی كه به دنبال تصویب طرح صیانت هستند، هدف‌شان از طرح صیانت، كنترل مخالفان سیاسی و جناحی است.» مازنی همچنین با بیان اینكه «یكی از افتخارات جمهوری اسلامی این است كه بنا بر قانون اساسی تمامی مذاكرات مجلس باید از رادیو به صورت زنده پخش شود»، بررسی طرح صیانت مبتنی بر اصل 85 و در یك كمیسیون به جای صحن علنی را عاملی در دامن زدن به این بی‌اعتمادی خوانده و در ادامه با اشاره به محتوای طرح گفته است: «نمایندگان مدیریتی برای فضای سایبری تعریف كردند و این مدیریت را به سمت ستادكل نیروهای مسلح بردند كه این موضوع همیشه مورد انتقاد بوده است؛ در حالی كه بخشی از این فضا به نیروهای مسلح مربوط می‌شود نه تمامی آن.» رییس كمیسیون فرهنگی مجلس دهم با تاكید بر لزوم تامل و تدقیق دوچندان در مسیر بررسی این طرح بحث‌انگیز گفته است: «نظامی كردن مدیریت فضای سایبری به افزایش بی‌اعتمادی دامن می‌زند.»
عجب نماینده‌ای!
همزمان اما احمد زیدآبادی نیز به نحوی دیگر با این ماجرا روبه‌رو شده و با اشاره به آنچه پیش‌تر از مرتضی آقاتهرانی نقل كردیم، در یادداشتی مختصر با عنوان «عجب نماینده‌ای»، نوشته است: «دبیركل سابق جبهه پایداری انتظار دارد كه مخاطب پس از شنیدن یا خواندن سخنانش بگوید: احسنت! عجب نماینده قاطع و سازش‌ناپذیری! مخاطب عاقل اما به او می‌گوید: فردی كه این‌طور عیان، افكار عمومی را به هیچ می‌گیرد و به‌زعم خود، تره هم برای نظرات عموم جامعه خرد نمی‌كند، چه كارش به حضور در مجلسی كه ادعای نمایندگی مردم را دارد؟» این روزنامه‌نگار در ادامه می‌نویسد: «چنین آدمی می‌تواند با پشت پا زدن به حكومت و دولت و سیاست و حكمرانی و زمامداری، علایق فردی خود را در گوشه‌ای از جامعه دنبال كند و به ریش افكار عمومی هم بخندد. اما در مقام یك مدعی زمامداری، او به چه حق و بنا به چه برهانی آشكارا نظرات مردمی را كه مدعی نمایندگی آنهاست، این‌طور با افتخار نادیده می‌گیرد و تلویحا تهدید به آتش كشیدن قیصریه‌ای برای دستمالی می‌كند؟» زیدآبادی همچنین نوشته است: «تصور برخی تحلیلگران بر این است كه برخی تصمیمات نادرست و پرهزینه حكومتی از سر ناآگاهی نسبت به میزانِ حساسیت جامعه به آن موضوع اتخاذ می‌شود، اما جالب اینكه مرتضی آقاتهرانی ضمن اذعان به حساسیت بسیار شدید مردم به بحث اینترنت، باز هم قاطعانه بر اجرای نظرِ مغایر خود با افكار عمومی اصرار می‌ورزد!»
منبع: اعتماد