بحران به « خانه» رسید

در یك سال اخیر كارشناسان و صاحب‌نظران زیادی طی مصاحبه‌های‌شان به این نكته اذعان داشتند كه سینمای ایران در بحرانی‌ترین و سیاسی‌ترین شرایط قرار گرفته، طوری‌كه نمونه‌های اتفاقات ‌آن را در هیچ مقطعی از تاریخ سینما شاهد نبودند. اوضاع پیچیده حاكم بر سینما تحت تاثیر فضای قالب جامعه و همچنین دیدگاه و ادبیات خاص مسوولان سینما در دولت رییسی با هم درآمیخته و سینما را دچار مساله و حواشی لاینحل بی‌شماری كرده، از ممنوع الكاری و كناره‌گیری بازیگران تا صدور احكام عجیب و غریب برای هنرمندان و ساخت فیلم‌های زیرزمینی و...

حالا این حواشی به خانه سینما تنها نهاد صنفی سینماگران راه پیدا كرده و این خانه هم از مشكلات در امان نمانده و در موقعیت بحرانی قرار گرفته است . بعد از استعفای فرهاد توحیدی دبیر جشن‌خانه سینما، حالا كناره‌گیری مرضیه برومند از مدیرعاملی خانه سینما حاشیه‌ساز و پرسش‌برانگیز شده است، اگرچه دلیل استعفای مرضیه برومند به صحبت‌هایش در مراسم بدرقه داریوش مهرجویی نسبت داده شد اما برومند دلایل دیگری را برای خداحافظی از خانه سینما مطرح كرد. مرور اتفاقات این چند وقت اخیر سینما هم كاملا نشان می‌دهد نكاتی كه مرضیه برومند در متن نامه‌اش مطرح كرده به واقعیت نزدیك‌تر است .

برومند در توضیح استعفایش نوشت: «من در تاریخ دهم مهرماه از سمت مدیریت عامل خانه سینما استعفا دادم.

اما چرا آمدم و چرا رفتم؟

آمدم تا هیات‌مدیره را در عبور از بحران‌های سختی كه پشت سر گذاشته و همچنان درگیر پیامدهایش بود، یاری كنم. آمدم آغوش باز كنم و خانواده سینما به ویژه جوان‌ها را از افتادن به دامی كه از هرسو برای‌شان گسترده شده به سلامت به در ببرم و نگذارم بیش از این از روح و روان‌شان هزینه بدهند. آمدم تا هرآنچه احترام و اعتبار دارم به كار ببندم و از مدیران و مسوولان فرهنگی بخواهم از لجبازی و عناد و بی‌مهری و رفتارهای تند و اهانت‌آمیز با هنرمندان مخصوصا با خانم‌های بازیگر دست بردارند و به آنان هشدار بدهم؛ راهی كه پیش گرفته‌اند جز عمیق‌تر شدن شكاف‌ها و نابودی سینما حاصلی ندارد. اما متاسفانه‌گوش شنوایی نبود، یا بود و تصمیم‌گیرندگان اصلی كسان دیگری بودند.

آمدم تا با پرهیز از گرفتار شدن در چرخه روزمرگی و برآوردن خواسته‌های ابتدایی و كوتاه‌مدت برخی از اعضا، مطالبات اصلی و بنیادین صنوف سینمایی را پیش ببرم و برنامه‌های كلان هیات‌مدیره را كه در اولویت خواسته‌های صنوف هم بود، دنبال و اجرا كنم، اما حاشیه‌ها و حوادث و رویدادهای غم‌انگیز پی‌درپی و جریانات و اختلاف نظرهای درونی خانه سینما منجر به توقف اجرای برخی از برنامه‌های كلان هیات‌مدیره و محول شدن آن به آینده‌ای نامعلوم شد.

ناتوانی من در درك پیچیدگی‌ها و تناقض‌های درونی خانه سینما كه در لغو رویداد سالانه موسوم به جشن سینما خود را نشان داد و همچنین خودداری سازمان سینمایی از پرداخت‌های به موقع تكلیفی به دلایل مختلف مزید بر علت شد و احساس كردم بودن من دیگر نه تنها ثمر ندارد بلكه ممكن است به این نهاد صنفی با ارزش و یگانه آسیب وارد كند، بنابراین استعفای خودم را تقدیم كردم و قول دادم تا تاریخ بیستم آبان همچنان خانه سینما را اداره كنم و به قولم عمل كردم. برای خانه و خانواده پرافتخار سینما آرزوی سلامتی و موفقیت می‌كنم و همچنان در خدمت مردم و فرهنگ و هنر این سرزمین هستم.

مرضیه برومند»

هشت ماه صدارت

مرضیه برومند از مدیرانی بود كه دراین مدت هشت ماه صدراتش ثابت كرد اگرچه به نتیجه دلخواه نمی‌رسد اما تلاش می‌كرد جانب گفت‌وگو و تعامل را بگیرد، او به رغم انتقادات، پای میز مذاكره با مسوولان سینما می‌نشست و از اهالی سینما دفاع قاطعانه می‌كرد.

یادمان باشد در پی انتشار حكم آزاده صمدی به دلیل استفاده از پوشش كلاه، كه گفته شده بود به مراكز روانشناسی و مشاوره نسبت به شخصیت ضداجتماعی خود مراجعه كند مرضیه برومند به كنایه گفت: «ما بیماریم و آقای قاضی سالم. او افزود: این حكم اصلا حكم قضایی نیست، انگار كه نقشه‌ای در راه است، دست‌هایی در كار است كه نمی‌خواهد آرامش به سینما برگردد. كسی كه این حكم را داده یا امثال كسانی كه اینجور حكم‌ها را صادر می‌كنند با آرامش جامعه مخالف هستند.»

برومند همچنین به صحبت‌های محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی درباره فیلم‌های به‌نمایش در آمده در جشنواره كن و احتمال ممنوعیت فعالیت تعدادی از سینماگران در سینما به‌واسطه حضور در فیلم‌های فاقد مجوز واكنش نشان داد و گفت: من از آن سخنان بسیار تعجب كردم. چنین چیزی صحت ندارد. احتمالاً آقای خزاعی نمی‌خواسته بگوید و زبانش اینچنین چرخیده است! ما با چنین چیزی موافق نیستیم. اگر مناسباتی درست بین خانه سینما و سازمان سینمایی درباره فیلم‌های بدون پروانه شكل بگیرد، شاید بتوانیم كاری كنیم اما چرا این فیلم‌ها پروانه ساخت نمی‌گیرند؟ چرا وقتی پروانه می‌گیرند، پروانه نمایش نمی‌گیرند؟ اوگفت: فیلم‌های دارای پروانه ساخت و نمایش باز هم دچار اعمال سلیقه می‌شوند و جلوی آنها را می‌گیرند!

مرور همین چند نكته از صحبت‌های مرضیه برومند نشان می‌دهد او به واقع در جهت حمایت از سینماگران گام بر می‌داشته و با خلوص و ایثار كامل پا به این عرصه گذاشت اما حالا خداحافظی او از خانه سینما چالش برانگیز شده و این نگرانی را به وجود آورده كه قرار است برای خانه سینما چه اتفاقی بیفتد و در ادامه مسیر این نهاد صنفی چگونه اداره می‌شود؟ چه كسی با چه دیدگاهی مدیرعامل خانه سینما انتخاب شود؟

شرایط بحرانی خانه سینما

ما در همین راستا با ابوالحسن داوودی كارگردان و تهیه‌كننده كه چندی است مسوولیت دبیری شورای عالی تهیه‌كنندگان را نیز برعهده دارد گفت‌وگو كردیم، او معتقد است: خانه سینما درموقعیتی كاملا بحرانی قرار گرفته، به‌طوری‌كه كمترین بی‌تدبیری در ادامه سیاست‌گذاری‌های آن ممكن است منجر به روندی شود كه برای این نهاد یگانه صنفی عمیقا خسارت‌ساز باشد، تا جایی كه حتی بسیاری از تحلیل‌های جریان افراطی ضد سینما و خانه سینمای مستقل جامه عمل بپوشد و آن آرزویی كه سال‌ها مبنی برمنفعل كردن و نهایتا از بین رفتن آن داشتند، كلیدش زده شود.

او به صحبت‌هایش چنین ادامه می‌دهد: سالیان سال است این مطلب را تكرار می‌كنم كه اگرچه از ابتدا خانه سینما ساختار معیوبی داشته و در تمام این سال‌ها هم یا فرصتش پیش نیامده یا عزمش كه با - تعامل غیر انحصارطلبانه دولت با صنف - راه چاره‌ای برای این ساختار معیوب سنجیده شود و با خیرخواهی به مشكلات آن رسیدگی شود، اما درمقابل خانه سینما هم همواره از توان لجستیكی برخوردار بوده كه در موارد بحران، با وجود عسر وحرجی كه متحمل شده، و البته درصورت مدیریت باتدبیر، فراگیرتر و ماندگارتر و قدرتمندتر هم شده است.

خانه سینما با سرپرست اداره می‌شود

داوودی می‌گوید: الان دیگر بخصوص با رویكرد این دوره از حاكمیت فرهنگی و جنس رفتار و كردارصرفا متكی بر تهدید و نه تعامل، فرصت از این حرف‌ها گذشته است، اما می‌خواهم با تاكید بگویم دوستان هیات رییسه در مسوولیتی كه برعهده دارند نباید دیگر كوچك‌ترین اشتباهی كنند و دوباره خانه سینما را در آزمونی كه از آن ناموفق بیرون آمدند قرار دهند. به اعتقاد من خانه سینما تا اطلاع ثانوی به مدیرعامل نیاز ندارد و با سرپرستی موقت نیز می‌تواند به كار خودش ادامه دهد و معضل حاكم را بشكند.

به اعتقاد من هیات‌مدیره فعلی بر خلاف آنچه جریان‌های فكری و سیاسی تندرو رسانه‌های افراطی و موافق سینمای ایزوله شده می‌گویند و تبلیغ می‌كنند، نسبتا معقول و با كمترین مساله و حاشیه پیش رفته وكارش را انجام داده است.

این سینماگر درادامه به تشریح وضعیت خانه سینما می‌پردازد و می‌گوید: به نظر من در خانه سینما چه مدیرعامل مستعفی و چه هیات‌مدیره شبیه شناگری بودند و هستند كه انگار دست و پای‌شان را بسته‌اند و بهشان‌می‌گویند ‌شنا كن و آن وسط هم‌مدام افرادی استهزایش می‌كنند كه چرا شنا بلد نیستی؟! ... كه چرا وظایفتان را درست انجام نمی‌دهید؟!... متاسفم كه باید بگویم یك عده مدام تلاش می‌كنند حقایق را در مورد خانه سینما بر عكس جلوه دهند، چه جریان‌های‌منفعت‌خواهی در صنف كه تمام تلاش‌شان را می‌كنند تا خانه سینما هرچه بیشتر منفعل شود، و چه جریان‌های قدرت‌خواه‌ و نیز كسانی دربدنه مدیریت فرهنگی كه تمام این مدت خانه سینما را محكوم كردند به وظایفی كه امكانات اجرایی‌اش را از او سلب كرده‌اند چرا متعهد نیست؟!... ولی ما كه می‌دانیم چه كسانی و چگونه راه‌ها را بر خانه سینما بسته‌اند .

مرضیه برومند با خلوص و ایثار كامل پا به این عرصه گذاشت

داوودی می‌گوید: شاید دراین شرایط بهترین گزینه هم خود عسگرپور باشد، فكر می‌كنم او در شرایط فعلی بهتراز دیگران می‌تواند فضای اتحاد را در درون صنف حفظ كند كه این مهم‌ترین عامل بقای خانه است، خانه سینما درحال حاضر با هیچ سینماگر چهره و سلبریتی به جایی نمی‌رسد چه بسا وضعیت آن به مراتب ملتهب‌تر هم بشود. این هیات‌مدیره در اندازه خود با تمام تدبیرش در چند وقت اخیر رفتار كرده و امیدوار‌م كه دراین مورد هم تصمیم شایسته را بگیرد.

به نظر من خانم مرضیه برومند با خلوص و ایثار كامل پا به این عرصه گذاشت، اما به دلیل اینكه به روحیه كار در خانه سینما آشنا نبود و با ساز و كار ساختار این نهاد صنفی آشنایی نداشت نتوانست آنچه كه می‌اندیشید را محقق كند . باز هم می‌گویم برای اینكه خانه سینما در شرایط حاضر دوام بیاورد و از این بحران گذر كند، تنها به یك سرپرست نیاز دارد.

داوودی: به اعتقاد من هیات‌مدیره فعلی برخلاف آنچه جریان‌های فكری و سیاسی تندرو رسانه‌های افراطی و موافق سینمای ایزوله شده می‌گویند و تبلیغ می‌كنند، نسبتا معقول و با كمترین مساله و حاشیه پیش رفته وكارش را انجام داده است.
به نظر من در خانه سینما چه مدیرعامل مستعفی و چه هیات‌مدیره شبیه شناگری بودند و هستند كه انگار دست و پای‌شان را بسته‌اند و بهشان می‌گویند شنا كن و آن وسط هم مدام افرادی استهزایش می‌كنند كه چرا شنا بلد نیستی؟!.. كه چرا وظایف‌تان را درست انجام نمی‌دهید؟!.. متاسفم كه باید بگویم یك عده مدام تلاش می‌كنند حقایق را در مورد خانه سینما برعكس جلوه دهند، چه جریان‌های منفعت‌خواهی در صنف كه تمام تلاش‌شان را می‌كنند تا خانه سینما هر چه بیشتر منفعل شود و چه جریان‌های قدرت‌خواه و نیز كسانی در بدنه مدیریت فرهنگی كه تمام این مدت خانه سینما را محكوم كردند به وظایفی كه امكانات اجرایی‌اش را از او سلب كرده‌اند چرا متعهد نیست؟!.. ولی ما كه می‌دانیم چه كسانی و چگونه راه‌ها را بر خانه سینما بسته‌اند.