حاكمیت غیرقابل خدشه ایران بر جزایر سه‌گانه

حاكمیت غیرقابل خدشه ایران بر جزایر سه‌گانه

علی بیگدلی

اعتراضات عمومی مردم ایران درباره رفتار اخیر روسیه در ماجرای تمامیت ارضی كشور همچنان ادامه دارد. هر چند مقامات دولتی ترجیح داده‌اند، واكنش‌های ملویی نسبت به رفتار غیرمتعارف روس‌ها داشته باشند و سخنگوی دولت و وزیر امور خارجه ایران، بدون نام بردن از روسیه اعلام كرده‌اند از منافع ملی ایران حفاظت می‌كنند، اما مردم و افكار عمومی ایران خواستار برخورد جدی دیپلماتیك با طرف روسی هستند.
1) بر اساس اسناد رسمی تاریخی، مالكیت ایران بر جزایر سه‌گانه خلیج فارس مسلم و غیرقابل خدشه است. در دوران معاصر هم پس از خروج انگلیس از خلیج فارس، این حاكمیت با قدرت بیشتر برقرار شده است. در سال‌های ابتدایی دهه 50 خورشیدی من روزنامه‌نگار بودم و خاطرم است در سال 1971 كه آرم اخبار ساعت 14 زده شد، امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت ایران رسما اعلام كرد كه ایران حاكمیت خود را بر 3 جزیره تنب بزرگ، تنب كوچك و ابوموسی تثبیت كرده است. در آن مقطع كل جمعیت جزایر سه‌گانه ایرانی حدود 150نفر بود و ایران پس از اعمال حاكمیت خود، برخی اقدامات رفاهی و بهداشتی را برای آسایش بیشتر شهروندان این منطقه آغاز كرد. در سال‌های بعد اما مشخص شد این جزایر از یك موقعیت منحصر‌به‌فرد ژئواستراتژیك و ژئوپلیتیك برخوردار هستند. این جزایر در دهانه تنگه هرمز قرار دارند و تسلط بر آنها موقعیت مناسبی را برای تسلط كامل بر خلیج فارس ایجاد می‌كند. از سال 1970 انگلیسی‌ها تصمیم گرفتند نیروهای نظامی خود را از شرق كانال سوئز خارج كنند و این كار را اجرایی كردند. در ادامه عقب‌نشینی به سمت شرق، انگلیسی‌ها با معادله بحرین مواجه شدند. انگلیسی‌ها موضوع بحرین را به شورای امنیت برده و شورای امنیت پیشنهاد برگزاری رفراندوم را داد. نتیجه رفراندوم در آن برهه به‌‌رغم شیعه بودن اكثریت جمعیت این منطقه منجر به استقلال بحرین شد. در این میان با خروج انگلیس از خلیج فارس، محمدرضا شاه بلافاصله تصمیم گرفت حاكمیت ایران بر جزایر سه‌گانه را تثبیت سازد.

2) از زمان قاجار و سال 1819 میلادی كه مصادف با پایان جنگ‌های ایران و روس بود، انگلیس از ضعف ایران در دوره قاجار استفاده و جزایر ایران در خلیج فارس را اشغال كرد. در زمان محمدشاه قاجار، میرزا آغاسی بیانیه‌ای را در خصوص این جزایر خطاب به وزارت خارجه انگلیس و سفیر انگلیس در ایران صادر می‌كند. میرزا آغاسی بر حاكمیت ایران بر این جزایر تاكید كرده و از انگلیسی‌ها می‌خواهد كه این جزایر را ترك كنند. این بیانیه در آن زمان مورد توجه قرار نگرفت تا اینكه در دهه 70 قرن بیستم میلادی، ایران توانست این جزایر را به مام وطن بازگرداند. در زمان وزارت خارجه عباسعلی خلعتبری در دهه 50 خورشیدی دو كار مهم انجام شد؛ یكی قرارداد 1975 مرتبط با اروندرود بود و دومین موضوع هم ماجرای تثبیت حاكمیت ایران بر جزایر سه‌گانه بود. در آن زمان انگلیس و امارات متحده عربی پیشنهاد كردند كه موضوع به دیوان بین‌المللی دادگستری برود؛ اما ایران این پیشنهاد را قبول نكرد و حاكمیت ایران بر این جزایر را قطعی دانست. حق حاكمیت ایران بر این جزایر از نظر حقوق بین‌الملل قطعی است و بر اساس حقوق بین‌الملل اگر كشوری استدلال و اسنادی متقن درباره حاكمیت خود بر قلمرویی خاص دارد، می‌تواند به دیوان بین‌المللی لاهه مراجعه نكند.
3) پس از انقلاب هم برخی ادعاها در خصوص این جزایر مطرح شد و ایران به ‌شدت و با قدرت بر حاكمیت خود تاكید كرد و آن را غیر قابل گفت‌وگو و مذاكره دانست. اساسا موضوع تمامیت ارضی كشور در زمره مواردی است كه همه ظرفیت‌های كشور باید برای حفاظت از آن بسیج شوند. اینكه روسیه به دلیل منافعی كه در امارات دارد، چنین خبط و خطایی را انجام داده، موضوع كوچكی نیست و دولتمردان ایرانی باید بدون اغماض و گذشت نسبت به این رفتار غیرمتعارف طرف روسی واكنش نشان دهند تا دیگر شاهد تكرار چنین ادعاهایی از جانب طرف روسی و چینی و... نباشیم.

 

 

 

کلید واژه
دیدگاه‌ها

نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.