چندی پیش بود که آنگلا مرکل صدراعظم آلمان اعلام کرد در ماه دسامبر پس از ۱۸ سال از مقام رهبری حزب دموکرات مسیحی آلمان کناره‌گیری می‌کند و در انتخابات صدراعظمی آلمان در سال ۲۰۲۱ نیز شرکت نخواهد کرد. حالا بیش از هر زمان دیگری به زمان موعود نزدیک می شویم. اکنون باید خود را برای آلمان بدون ملکه آماده کنیم. ملکه ای که دو دهه آلمان را در صدر کشورهای پیشرفته اروپا نگه داشت و توانست کشتی ژرمن‌ها را به سلامتی از طوفان هایی چون بحران مالی سال ۲۰۰۸ و کرونا و... عبور دهد. برای اینکه درک درستی از قدرت صدراعظم آلمان داشته باشیم باید توجه کنیم که آنگلا مرکل از سال ۲۰۰۰ رهبر حزب دمکرات مسیحی و از سال ۲۰۰۵ صدراعظم آلمان بوده است. مرکل در حال حاضر هم در صدر ائتلافی متشکل از حزب دموکرات مسیحی، اتحاد سوسیال مسیحی ایالت بایرن و حزب سوسیال دمکرات آلمان، ریاست دولت را برعهده دارد. اما چگونه این بانوی آلمانی توانست به این درجه از قدرت و ثبات سیاسی برسد؟ عوامل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بسیاری در این امر موثر بوده اند اما شکی نیست که شخصیت مرکل و منش سیاسی اش بیش از هر عامل دیگری در این امر موثر بوده است.
ویژگی‌هایی که مرکل را مرکل کرد
آنگلا مرکل به عنوان سیاستمدار زبده چند ویژگی شخصیتی دارد که به سان بال باعث پرواز او شده اند. در زیر به برخی از این ویژگی ها اشاره می کنیم:
الف. انعطاف سیاسی به شدت بالا مرکل در آلمان شرقی کمونیست بزرگ شد و در جوانی عضو یکی از احزاب چپ آلمان شرقی بود اما بعد به سرعت از این احزاب دور شد. در دوران ورود به سیاست هم همواره به عنوان یک میانه رو شناخته می شده که با هر حزب و گروهی قادر به ائتلاف بوده است.
ب. عمل گرایی شدید اگرچه ظاهرا نام سوسیالیست یا دموکرات مسیحی ما را به یاد یک حزب ایدئولوژیک می اندازد اما حزب دموکرات مسیحی به خصوص بعد از ریاست مرکل بر آن به خوبی محفل عمل گرایی شده است. مرکل در روابط خارجی نیز منفعت و عمل را به شعار، ایده و مسائل حاشیه ای ترجیح داده است. رفتار درست و منطقی او با پوتین مغرور، ترامپ قلدر و اردوغان جاه طلب و تحسین توسط هر سه سیاستمدار به خوبی این مساله را ثابت می کند.
ج. قدرت تصمیم گیری منطقی و سریع مرکل تصمیمات خود را به موقع می گیرد. شاید این یکی از مهم ترین ویژگی های او باشد. او زمانی که هلموت کوهل در حال سقوط بود از او جدا شد و دقیقا سر بزنگاه با سوسیالیست ها و احزاب مخالفش ائتلاف کرد.
د. دوری از شوآف و رسانه مرکل دو دهه در قدرت بود، تایمز او را صدراعظم دنیای آزاد نامید و بنا به گفته بسیاری از رسانه ها قدرتمندترین زن جهان است اما تعداد مصاحبه ها، تصاویر منتشر شده از زندگی خصوصی و شوآف های رسانه ایش به مراتب کمتر از مارگارت تاچر و هیلاری کلینتون است. او آرام و منطقی کار خود را می کند و هرگز هم نخواسته از زن بودن خود برای جلب توجه رسانه ها استفاده کند.
ه. صداقت پس از هر بحرانی معمولا خانم صدراعظم جلوی دوربین ها آمده و مشکلات را برای شهروندان شرح می دهد. او پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ جلوی تلویزیون آمد و به مردم قول داد که برای اموالشان در بانک ها و بورس اتفاقی نمی افتد و دولت از این اموال محافظت خواهد کرد. بعد از شاهکار مرکل در کنترل اوضاع سخت اقتصادی آن سال ها همه فهمیدند صدراعظم پای حرفش می ایستد و تا جای ممکن به شهروندان دروغ نمی گوید.
مرکل چگونه صدراعظم شد؟
برای فهم دقیق خصایص بالا بد نیست مروری کوتاه بر حیات سیاسی آنگلا مرکل (از ورود به سیاست تا کسب مقام صدراعظمی) داشته باشیم. تکنیک های هوشمندانه سیاسی مرکل به خوبی نشان می دهد او چقدر باهوش و منطقی بوده و تا چه حد در رفتارهای خود انعطاف داشته است. آنگلا مرکل که در آلمان شرقی کمونیست بزرگ شده، در جوانی با اینکه به این مسلک اعتقادی نداشت، به شاخه جوانان حزب اتحاد سوسیالیستی آلمان (شرقی) پیوست. او در اوج تنش بین آلمان غربی و شرقی به عضویت حزب تازه‌تأسیس «بیداری دموکراتیک» درآمد و از مسلک سوسیالیستی کمونیستی آلمان شرقی دور شد. مرکل در سال ۱۹۹۰، معاون سخنگوی نخستین دولت دموکراتیک جدید در آلمان شرقی پیشین شد. او پس از اتحاد آلمان به آلمان غربی رفت و در آنجا به عضویت حزب محافظه‌کار اتحادیه دموکرات مسیحی آلمان درآمد. حزب دموکرات مسیحی یک جبهه میانه رو و محافظه کار بود که بیشتر طرفداران خود را از بین کاتولیک‌ها، پروتستان‌ها، روستاییان و اعضایی از طبقات مختلف پیدا می کرد. مرکل به سرعت جای خود را در این حزب پیدا و همزمان با رشد این حزب، رشد کرد. آنگلا مرکل در سال ۱۹۹۰ به مجلس فدرال رفت و در سال ۱۹۹۱ به عنوان وزیر زنان و جوانان دولت هلموت کوهل انتخاب شد. در سال ۱۹۹۴ هم به عنوان وزیر محیط زیست، حفظ طبیعت و امنیت رآکتورها مشغول به کار شد. پس از شکست اتحادیه دموکرات مسیحی در انتخابات ۱۹۹۸، مرکل دبیرکل این حزب شد و در سال ۱۹۹۹ پس از رسوایی پرداخت‌های مالی غیرمجاز در این حزب که به برکناری رهبر وقت این حزب ولفگانگ شویبله انجامید به رهبران حزب خود از جمله هلموت کوهل پشت کرد و در سال ۲۰۰۰ به عنوان نخستین زن در تاریخ حزب دموکرات مسیحی آلمان، به رهبری این حزب برگزیده شد. مرکل در سال ۲۰۰۲ بزرگترین کنش سیاسی حزبی خود را به ظهور رساند. او با ادموند اشتویبر دبیرکل اتحادیه سوسیال-مسیحی بایرن که در پارلمان با اتحادیه دموکرات مسیحی متحد بود، متحد شد و اشتویبر کاندیدای صدراعظمی دو حزب متحد شد. اشتویبر در کسب مقام صدر اعظمی ناموفق بود و حالا این آنگلا مرکل بود که باید خود را نشان می داد. مرکل در انتخابات سال ۲۰۰۵ خود را نامزد صدراعظمی از طرف دو حزب متحد کرد. بر خلاف انتظار، اتحادیه دموکرات مسیحی رأی بالایی آورد. ائتلاف دمکرات مسیحی‌ها و اتحادیه سوسیال-مسیحی بایرن مجبور شدند برای اداره کشور با سوسیال دموکرات‌ها ائتلاف بزرگ تشکیل دهند. بر طبق مذاکرات ائتلاف بزرگ، سوسیال دموکرات‌ها به صدراعظمی مرکل و کناره‌گیری شرودر از سیاست رضایت دادند به شرط اینکه ۸ وزارت‌خانه بزرگ در دستان آن‌ها باقی بماند. به این صورت آنگلا مرکل نخستین زن صدراعظم کشور آلمان شد.
راز ماندگاری خانم صدراعظم این زندگی نامه مختصر نشان می دهد آنگلا مرکل چگونه بانوی نخست اروپا شده است. قدرت ائتلاف با احزاب مختلف، عمل گرایی، کنار گذاشتن دوستان ناشی در سیاست ورزی یا فاسد و دخالت ندادن مسائل شخصی و احساسات در شطرنج قدرت عواملی هستند که به زنی مانند آنگلا مرکل کمک کردند که دو دهه قدرت را در کشور صنعتی و مهم آلمان در دست داشته باشد.
منبع: خبر فوری