نشست «عصر علمی و فرهنگی» به همت انتشارات علمی و فرهنگی و با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی به منظور رونمایی از برخی کتاب‌های شاخص منتشر شده و پروژه‌های فرهنگی در دوره مدیریتی جدید عصر شنبه پنجم مهر با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و ادب و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و همچنین برخی معاونین و مدیران این وزارتخانه و اعضای هیأت مدیره و مدیران سازمان تأمین اجتماعی برگزار شد. در ابتدای این مراسم نادره رضایی مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی در سخنانی ضمن گرامیداشت هفته دفاع مقدس گفت: از تمام کسانی که در این ۶۶ سال تلاش کردند تا چنان میراث عظیم و استواری به ما برسد سپاسگزارم. از همایون صنعتی زاده که در اوج جوانی(۲۹ سالگی) با نبوغی مثال‌زدنی فرانکلین را تأسیس و بهترین‌ها را گرد هم آورد تا بهترین‌ها را به یادگار بگذارند سپاسگزارم و سپاسگزارم از تمامی بزرگانی که نام و یادشان تا همیشه با ماست. بنیانی که صنعتی‌زاده با آن تیم استثنایی برنهاد، پس از انقلاب اسلامی با نام سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی در دهه ۶۰ و انتشارات علمی و فرهنگی در دهه هفتاد تاکنون توسط شماری دیگر از چهره‌های ارجمند فرهنگ ایران ادامه حیات داد و ۴۲سال فعالیت مستمر افزون بر سبقه آن، برگ زرین دیگری در صنعت چاپ و انتشارات کشور است. مدیرعامل شرکت انتشارات علمی و فرهنگی با بیان اینکه موسسه انتشارات علمی و فرهنگی در زمستان ۹۸ فاز شناخت را پشت سرگذاشتیم، افزود: در بهار ۹۹ امیدوارانه با همه سختی‌های زیست جدید کرونایی بر کشور و اقتصاد شکننده فرهنگ و نشر سعی در ساماندهی و تثبیت داشتیم. در تیر و مرداد اصلاحات ساختاری مدنظرمان را انجام دادیم و در شهریور سعی کردیم وارد فاز توسعه‌ای شویم و در راستای توسعه بازار درون خانواده و خودکفایی و استقلال از منابع درآمدی سنواتی گام برداریم و بر ارائه خدمات ارزش افزوده تمرکز کنیم. وی با بیان اینکه ما بیش از ۱۲۶۱ تعهد از گذشته را ساماندهی کردیم و سعی در ارزیابی و حل و فصل حقوقی داشتیم، افزود: ما به لحاظ تولید در این ۸ ماه و ۲۱ روز ۲۸۰ کتاب تولید کردیم و این عدد یعنی؛ یک و نه دهم کتاب در هفت ماه گذشته و سه و هفت دهم کتاب در شهریور ماه. رضایی با اشاره به اینکه این یک رکورد برای انتشارات محسوب می‌شود، اما به شدت معتقدم انتشارات علمی و فرهنگی باید به سیاق گذشته برگردد، افزود: تمایز نشر ما بر کارهای نکرده است و کارهای ویژه ای که دیگران توان و امکانش را نداشتند و ما باید سیاق گذشته برگردیم و در این مسیر در حال برنامه ریزی و تلاش و اقدامات لازم و مرتبطیم و در این مسیر به همراهی همه شما بزرگان فرهنگ و ادب این دیار نیازمندیم. این مدیر فرهنگی با اشاره به تطابق با شرایط کرونایی عنوان کرد: زیست کرونایی با همه مصائب اش، آورده‌هایی نیز برای ما داشته است. در صنعت سنتی مانند نشر و به دلیل پیشینه طولانی قریب به هفتاد ساله این نشر، ما میراث‌دار رویکردهای کهنه بودیم و کرونا ما را با سرعت بیشتری به سمت روزآمدی پیش برد و ما در این مدت سیستمی که انبارش به چاپخانه، فروش، فروشگاه ها، فرهنگی و تولید متصل نبود و جزیره ای اقدام می شد، امروز سامانه‌ای یکپارچه است. وی با بیان اینکه امروز سامانه فروشگاه اینترنتی و باشگاه مخاطبان خود را رونمایی می‌کنیم و امیدواریم به زودی سامانه جامع کتاب را به انتشارات علمی و فرهنگی و صنعت نشر عرضه کنیم افزود: احیای شورای تخصصی کودک و احیای شورای تخصصی بزرگسال با ترکیب بزرگان و جوانان از دیگر اقدامات مهم این دوره است. مدیرعامل شرکت انتشارات فرهنگی ادامه داد: فروشگاه‌های ما با رویکرد اعتماد به جوانان خوش ذوقِ کتابخوانِ دوستدارِ کتاب اداره می‌شوند و ماحصل اعتماد به جوانان رکورد فروش ماست که در شرایط کرونایی بیش از سال گذشته فروش داشته‌ایم و حدود ۷۵ درصد بودجه امسال در نیمه اول سال محقق شده است. همچنین بر شفافیت و انضباط مالی تأکید و آن را ساماندهی کردیم و نتایج مثبت آن را دیدیم. رضایی درباره شرکت فرهنگ فیلم نیز بیان کرد: در شرکت فرهنگ فیلم با توجه به شرایط کرونایی، بر روزآمد شدن رویکردها تأکید داشتیم و از ظرفیت‌ها استفاده کردیم و فرهنگ فیلم تهران این ظرفیت را برای تولید کتاب صوتی، نسخه‌های الکترونیک کتاب، VOD سازمان تأمین اجتماعی و پروژه‌های مختلف تاریخ شفاهی دارد.
وی با اعلام این خبر که مجله کتاب امروز نیز دوباره منتشر می‌شود، افزود: مجله کتاب امروز از سال ۵۰ تا ۵۳ به همت کریم امامی و یک تیم منتشر شد و مفتخریم که امروز اولین شماره دوره جدید مجله کتاب امروز را در انتشار مجدد این نشریه را نیم قرن پس از تولدش رونمایی کنیم. مدیرعامل شرکت انتشارات علمی و فرهنگی با اعلام خبری دیگر نیز گفت: ما موزه و مرکز اسنادی را تا پایان سال رونمایی می‌کنیم که جمع آوری، ساماندهی و احیای این آرشیو فیزیکی از دست رفته و دیجیتال کردن اسناد آن جز با همت همکاران ساعی و خدومم امکان‌پذیر نبود و اتفاق بزرگی در نشر رقم خواهد خورد. رضایی در پایان با خطاب قرار دادن وزیر و مدیران سازمان تأمین اجتماعی گفت: نگاهی به تاریخچه و فهرست آثار منتشره در انتشارات علمی و فرهنگی روشن می‌سازد كه علیرغم پست و بلندها و تأثیرپذیری از تغییرات مدیریتی كلان كم و بیش چاپ اثر حول سه محور اصلی رسالت و مأموریت این انتشارات بوده است:
۱.انتشار اثر بر نیازهای علمی و فرهنگی و اجتماعی و تولید فكر یا ترجمه جهت رفع این نیازها، ۲.احیا و حفظ میراث مكتوب ادبی، فلسفی و دینی اندیشمندان ایرانی و اسلامی، اعم از آثار كلاسیك و آثار طراز اول دوره های متاخر و معاصر و ۳. توجه جدی به هنر و تاریخ ایران. سه مأموریت بزرگ كه تحقق هر یك مستلزم عزم یگانه سازمان و ساز و كاری جداگانه است. این وفاداری انتشارات علمی و فرهنگی به مأموریت فرهنگی خود حاصل بنیه و توان تاریخی و انباشت تجربه بی نظیری است كه در این مجموعه موجود است. واقع شدن انتشارات ذیل سازمان تأمین اجتماعی علیرغم تصور نه تنها تهدید نیست، بلكه می تواند فرصت بی نظیر اجتماعی و فرهنگی ایجاد كند. شاید هیچ زمان دیگری مانند امروز مسئله كار و رفاه و تأمین اجتماعی در كشور اهمیت نداشته است. سازمان تأمین اجتماعی برای اندیشیدن به موضوعات پیش روی خود بیش از هر چیز نیازمند تولید فكر، غور در وضعیت اجتماعی و بهره‌گیری از تجربه های دنیاست. این وظیفه‌ای است كه انتشارات می‌تواند عهده دار آن بشود. ارتباط با مخاطبان و شركای اجتماعی و مردم نیاز دیگر سازمان تأمین اجتماعی است كه می تواند از طریق رسانه كتاب و به كارگیری سرمایه و اعتبار بی نظیر فرهنگی و اجتماعی انتشارات محقق شود. انتشارات نیز در راستای مأموریت نیازسنجی اجتماعی می تواند از تجربه بی واسطه و مستقیم تأمین در ترسیم چشم‌اندازهای پاسخگویی به نیازهای اجتماعی بهره گیرد. زمینه این هم افزایی در چارچوب برنامه‌های مدون و تعریف شیوه‌های اجرایی باید تعریف شود.
------------
مکتبی بر پایه اصالت متن و ترجمه
در ادامه بهرام پروین گنابادی نوه محمد پروین گنابادی گفت: پنجمین مهر سالروز تولد استاد سعادت است که به تنهایی یک مکتب محسوب می‌شود، چون سلوکی کاملاً علمی و اخلاقی بی‌نظیر داشت و در طول ۸۰ سال عمرش دل کسی را نیازرد. مرحوم حبیب یغمایی به مناسبت ۷۰ سالگی مرحوم فرخ یک دوبیتی گفته بود: «سهل است ز هفت بر به هفتاد شدن، با گردش روزگار از یاد شدن/ دشوار بود کز منش و خوی و ادب، فرخ شدن، انسان شدن، استاد شدن.» امروز جای او بسیار خالی است، چون یکی از ارکان انتشارات علمی و فرهنگی بود. گنابادی با اشاره به فعالیت‌های خود در انتشارات علمی و فرهنگی گفت: حدود ۱۴ سال پیش یکی از کارهای جانبی من داوری و انتخاب کتاب برای انتشارات علمی و فرهنگی بود و معمولاً کتاب‌هایی که برای نشر می‌آمد، نگاه می‌کردم و عیب و ایراد آن را می‌گفتم تا با رفع آن چاپ شود.
وی افزود: بعد از گذشت مدتی ۲۰ کتاب را ارزیابی و هر ۲۰ کتاب را رد کردم و زیر برگه ارزیابی این جمله را نوشتم که جناب آقای فلانی، انتشارات علمی و فرهنگی نام بلندی دارد و ما کتاب‌هایی را باید انتخاب کنیم که هم‌عرض کتاب‌های چاپ شده پیش از این باشد. این داور کتاب با اشاره به اینکه کتاب‌های انتشارات علمی و فرهنگی یک خاصیت دارد، بیان کرد: خواننده با اطمینان کامل از تمام استانداردها و موازین علمی یک کتاب آن را می‌خرد.
وی تأکید کرد: در دهه ۳۰ انتشارات علمی و فرهنگی به قدری جرأت داشت که شعر رابرت فراست را هم انگلیسی و هم فارسی در مقابل هم در یک صفحه چاپ می‌کرد. درحالی‌که امروز اغلب ترجمه‌های موجود در بازار به گونه‌ای است که نیمی از آن را مترجم نمی‌فهمد و حذف می‌کند، چون متوجه زبان نمی‌شود و اینجا سخت‌ترین کلام یعنی؛ شعر رابرت فراست را با امضا ترجمه شده داریم.
گنابادی با اشاره به اینکه انتشارات علمی و فرهنگی یک مکتب و سرمایه نمادین برای ملت ایران است، افزود: در جامعه‌شناسی به نهادهایی که سابقه و سنت دارند و اثرگذارند، سرمایه‌های نمادین فرهنگی می‌گویند که موجب فخر ملتند. همایون صنعتی در دهه ۳۰ کاری کرد که همه برای این انتشارات کتاب ترجمه و به آن افتخار کنند، چند استاد الاظهر گفتند شما ما را خجالت‌زده کردید، چون هیچ نسخه منقحی از ابن خلدون نبود و انتشارات علمی و فرهنگی مقدمه ابن خلدون را به زبان عربی تصحیح و ترجمه کرد.
این منتقد و داور کتاب خاطرنشان کرد: همه ما وظیفه داریم انتشارات علمی و فرهنگی را حفظ کنیم، چون مکتبی است بر اصالت متن، ترجمه و مترجم. ویراستاری علمی و فرهنگی با تلاش همایون صنعتی زمانی راه افتاد که انتشارات دانشگاه تهران به تازگی فهمیده بود ترجمه کتاب‌های رشته‌های علوم گنگ و نامفهوم است.
گنابادی ادامه داد: از درون این سیستم دقیق مرحوم فتح‌الله مجتبایی، نجف دریابندری، منوچهر انور، احمد سمیعی گیلانی، اسماعیل سعادت و مرحوم پرویز اتابکی بیرون آمد و ما یک مکتب داریم، نه انتشارات. در حوزه کودک کتاب‌هایی که فرانکلین چاپ کرده بود، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر کرد و معلوم می‌شود این انتشارات درد زبان دارد و پاکیزه‌ترین زبان در انتشارات علمی و فرهنگی است و آن هم به خاطر ویراستاری و افراد اهل است. بررسی تداوم هنر ایران در کتاب «هنر معماری ایران»
در ادامه، هایده مشایخ مترجم اثر بزرگ اسکارچیا «هنر معماری ایران» گفت: در سال‌های قبل قرار شد برنامه ریزی برای ترجمه فارسی 13 جلدی کتاب آرتور پوپ و همسرش فلیس آکرمن صورت گیرد و آقای دکتر سیروس پرهام سر ویراستار این پروژه بود و من هم دستیار او بودم. وی ادامه داد: کار سخت و توقف‌هایی در آن وجود داشت، اما در نهایت در سال 87 ترجمه فارسی این اثر به نام «سیری در هنر ایران» آماده شد و فرصتی برای رونمایی شایسته آن نبود. دکتر پرهام معتقد بود که اطلاعات موجود در این کتاب مربوط به 70 تا 80 سال پیش است و باید این اطلاعات به روز شود و پس از به روز شدن در 15 جلد منتشر شد و در فاصله کوتاهی به چاپ دوم رسید.
مشایخ درباره چگونگی ترجمه کتاب اسکارچیا تشریح کرد: پس از پایان این پروژه، دکتر پرهام در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به کتاب اسکارچیا «هنر معماری ایران» برخورد و متوجه شد اثر ویژه‌ای است. بعد از دوره 13 جلدی پوپ ایرانشناسان بسیاری درباره فرهنگ و تاریخ کتاب نوشتند، اما هیچکدام ویژگی اثر اسکارچیا را نداشت. نویسندگان در مقدمه می‌گویند، قصد نداریم تاریخ را نظام‌مند کنیم، بلکه از هر دوره‌ای یک ویژگی خاص را گرفتند و بررسی کردند. همچنین معتقدند که نمی‌خواهند روی فرضیه وجود یک نابغه در منطقه پافشاری کنیم، بلکه تداوم هنر ایران را در سیر تاریخ بررسی کردیم.
یادگارانی برای اهالی نشر در ادامه علی دهباشی روزنامه‌نگار باسابقه گفت: در این وانفسای فرهنگی که کتاب و مطبوعات در بدترین شرایط به علل گوناگون از جمله کرونا هستند، برگزاری این مراسم که ماحصل اراده، انگیزه و تلاش جوانی ست موجب امیدواری است. ما کمتر مؤسسه‌ای داشتیم که پس از انقلاب اسلامی مدیریت‌ها چیزی بر آن بیفزایند و شاید به شمار انگشتان یک دست نرسند که یکی از آنها انتشارات علمی و فرهنگی است.
وی با اشاره به پایه‌های اولیه شکل‌گیری انتشارات علمی و فرهنگی یادآوری کرد: نرسیده به هتل نادری در خیابان جمهوری یک لباس فروشی کوچک به نام قاسمی با سابقه 80 ساله است و بالای آن اتاقی است که نخستین بار انتشارات فرانکلین آنجا تشکیل شد و در کشورهای مختلف دنیا نمایندگی داشت و تنها کشوری که از کمک آمریکایی‌ها بی‌نیاز شد، انتشارات فرانکلین شعبه ایران بود و حتی به کشور افغانستان نیز کمک کرد.
دهباشی با بیان اینکه این‌ها به سربلندی ایران می‌اندیشیدند و برای ایران کار کردند و سرانجام سر براین خاک گذاشتند و رفتند، افزود: به رغم ناسپاسی هایی که در گذشته با این افراد صورت گرفت، جوانانی هستند که آنها را ندیدند و امروز این مؤسسه را احیا کردند. وی با اشاره به سابقه طولانی روزنامه اطلاعات نیز گفت: یکی از مؤسساتی که بر آن چیزی اضافه شد، روزنامه اطلاعات است که با مدیریت آقای دعایی صاحب مؤسسه بزرگ و چاپخانه درجه اول به عنوان یک الگو در حوزه تحریریه و چاپ شناخته شد. به‌طور قطع این کار بزرگ امشب در روحیه اهل قلم تأثیر دارد و یادگارهای بزرگی برای آیندگان ایران باقی می‌گذارد و ایران به نام و آثار این بزرگان زنده است. مشکلات با بازگشت به ظرفیت جوانان حل می‌شود
در ادامه، محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: در بین اندیشمندان و اهل قلم همواره فراز و فرودهایی وجود داشته که گاهی سختگیرانه عمل می‌شد. بسیاری در حکومت شاهنشاهی با غضب رو‌به‌رو شدند و به خارج از کشور رفتند و گاهی با شفقت رو‌به‌رو می‌شدند و نوع ارتباط حکومت با اهل قلم در طول تاریخ همواره همین شکل بوده است.
وی افزود: جای تعجب نیست که گاهی در مورد بعضی دوستان گاهی تند و گاهی خوب نوشتند و همایون صنعتی‌زاده نیز شامل آن می‌شود، اما این مانع اثرگذاری آنها در فرهنگ ایران نمی‌شود و جایگاه آنها را نه شفقت و مهربانی حکومت و نه مخالفت‌ها تغییر می‌دهد، بلکه این جایگاه را مردم می‌شناسند و در بلند مدت معلوم می‌شود که چه انجام دادند.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به صحبت‌های صنعتی زاده در دیدار با مقام معظم رهبری تشریح کرد: صنعتی زاده سرمایه اصلی انسان را مشکلاتش می‌دانست و معتقد بود واجب مؤکد است وقتی کسی مشکلاتی دارد به دلش صفایی بدهد تا فرشته‌های الهام به دلش راه یابند و آن وقت می‌تواند مشکلات را به فرصت تبدیل کند.
شریعتمداری با اشاره به استفاده از حضور جوانان در مناصب بزرگ گفت: اگر به جوانان برگردیم مشکلاتمان بیشتر حل می‌شود و من در وزارت کار از این روش استفاده کردم، بزرگان را تکریم و جایگاه ویژه دادم در قالب مشاوران عالی برای بهره گیری از تجربه های شان و به جوانان فرصت دادم تا امکان بهره گیری از دانش، خلاقیت، نوآوری و انگیزه شان به یاری سیستم بیاید و نتایج این اعتماد بسیار رضایت بخش بوده است و باید به جوانان فرصت داد که کار مجاهدانه به دست آنها بیفتد و این راه‌حل ایران است و این موضوع مورد وفاق همه ما با هر نوع تفکر سیاسی است.
وی با اشاره به اینکه فرهنگیان، علما و صاحبان فکر و اندیشه نباید با تغییر تفکرات سیاسی و جابجا شدن دولت ها افول کنند افزود: حیات یک ملت در استمرار فکر و اندیشه علمی و فرهنگی آن است. نظام و حکومت برای فرهنگ اهمیت ویژه‌ای قائل است و پدیدآورندگان آثار فرهنگی همیشه باید صدرنشین باشند و در حکومت باید از تاریخ گذشته بیاموزیم. اهالی فرهنگ نیازی به ما ندارند این ماییم که هنر و اثر آنها نیازمندیم و هرجا که قدر دانسته شدند، خود بهره اش را برده‌ایم.
شریعتمداری افزود: اگر با اهل فکر و اندیشه کریمانه رفتار کنیم جامعه علمی و فرهنگی به جایگاه واقعی خود بازگردانده می‌شود. وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی، بزرگترین نهاد دولتی متکفل امور اجتماعی کشور است. سازمان تامین اجتماعی باید احیاگر و پشتیبان این مجموعه باشد، مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بزرگترین نهاد دولتی متکفل امور اجتماعی کشور است که نظیر و بدیل دیگری ندارد.
شریعتمداری تصریح کرد: این وزارتخانه در حوزه رفاه اجتماعی مخصوصاً حوزه آسیب‌های اجتماعی دارای وظیفه و مسئولیت های حساسی است. جامعه مخاطب این وزارتخانه همه ایرانیان را شامل می شود. ۴۵ میلیون نفر از جمعیت کشور و سه و نیم میلیون نفر از بازنشستگان مخاطب سازمان تامین اجتماعی هستند. یک و نیم میلیون نفر از بازنشستگان کشوری که به هر ترتیب با جامعه کارو تولید مرتبط هستند نیز مخاطب این وزارتخانه هستند.
وی با تاکید بر اهمیت تفکر و استفاده هم افزا از امکانات و ظرفیت‌های این وزارتخانه افزود: موسسه علمی و فرهنگی باید به جایگاه اصلی خود بازگردد. در مدت کوتاهی بسیاری از بزرگان به موسسه علمی و فرهنگی برگردانده شدند و قدم های بزرگی در این زمینه برداشته شده و افرادی به این مجموعه بازگشتند که مایه فخر ما محسوب می شوند. وظیفه موسسه علمی فرهنگی را تبلیغ و احیای شعائر اسلامی است و با وجود نزدیک به ۲۵۰ هزار شهید در دوره هشت ساله دفاع مقدس که از ادیان و فرقه های گوناگون و عقاید و فرهنگ‌های مختلف ، وظیفه ما این است که این ارزش ها را احیا کنیم.
وی بر ضرورت احیاء فرهنگ گذشت، ایثار و از خودگذشتگی تاکید کرد و تصریح کرد: باید با تلاش و احیای فرهنگ صدق و صفا، راستگویی و مذموم کردن دروغ و هتک حیثیت افراد، این مقوله‌ها به جایگاه واقعی خود برگردند. در آینده‌ای نه چندان دور شاهد رسیدن این مجموعه ارزشمند بر قله‌های واقعی که شایسته آن است، باشیم.
در این مراسم از سامانه فروشگاه اینترنتی و باشگاه مخاطبان انتشارات علمی و فرهنگی رونمایی شد. همچنین از کتاب‌های جدید انتشارات علمی و فرهنگی از جمله روضه الشهدا، پارچه‌های ایرانی، همگام با زمانه(مجموعه مقالات سیروس پرهام) و اولین شماره دوره جدید مجله کتاب امروز در انتشار مجدد نیم قرن بعد از تولد این نشریه رونمایی و از چند نفر از برگزیدگان جشنواره سراسری کروناامید تقدیر شد. در انتها نیز از کاشی مفاخر(یادمان پدیدآورندگان آثار انتشارات علمی و فرهنگی) توسط وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سید محمود دعایی مدیرعامل انتشارات اطلاعات پرده برداری شد.