معاملات بورس روز گذشته در حالی به كار خود پایان داد كه شاخص كل با افت ۲۸ هزار و ۵۲۷ واحدی در كانال دو میلیون و ۳۲ هزار و ۷۶۴ واحد باقی ماند و شاخص هم‌وزن نیز با ۰.۹۱ سقوط نهایتا در كانال ۶۶۴ هزار و ۳۸۱ واحد آرام گرفت. نمادهای فولاد، فملی و فارس بیشترین اثر منفی و نمادهای شخارك، بفجر و پكرمان بیشترین اثر مثبت بر شاخص را ثبت كردند.

همچنین در بازار فرابورس ایران نیز وضعیت قرمز بود.نماگرهای فرابورس كه روز شنبه هم شاهد روند منفی بودند روز گذشته نیز ارتفاع خود را از دست دادند. شاخص كل فرابورس با ۰.۹۴ افت در محدوده ۲۰ هزار و ۹۹۶ واحد به كار خود پایان داد و شاخص هم‌وزن نیز با هزار و ۰.۹۵ درصد كاهش ارتفاع كار خود را در كانال ۱۱۶ هزار و ۹۹۶ واحد به پایان رساند.

اما در روزی كه كلیت ۹۴ درصدی نمادها منفی بودند، ۵۲۲ نماد در صف فروش قفل شدند و در نهایت نیز ۶۳۷ میلیارد تومان نقدینگی حقیقی از معاملات خرد خارج شد. ارزش كل معاملات در این روز با افت ۱۰ هزار و ۹۲۰ میلیارد تومانی همراه شد و ۱۹ درصد از ارزش كل معاملات مربوط به معاملات خرد بود.

افت بازار روز گذشته در حدی بود كه دیگر خریداری در بازار وجود نداشت و فعالان بازار معتقد بودند كه حتی بازارساز نیز حاضر به حمایت نیست. از طرفی طرح بانك مركزی با انتشار اوراق 30 درصدی برای كنترل تورم و نرخ دلار هیچ بازدهی نداشته و نرخ درهم در بازار این روزها اعداد بالاتر از 19 هزار تومان قرار گرفته است.

بازار توافقی ارزی كه وعده آمدن آن در نیمه دوم شهریور ماه مطرح بود و در حال حاضر به گفته فرزین به صورت آزمایشی در حال اجراست نیز نتوانست حال بازار را خوب كند. حتی خبرهای عرضه خودرو در بورس كالا برای ایجاد موج خرید با لیدری گروه خودرویی هم نتوانست كاری را از پیش برد.

تاثیر افزایش دامنه نوسان از یك به سه درصد

فرزین آقابزرگی، كارشناس ارشد بازار سرمایه در خصوص ریزش‌های روز گذشته (سیزدهم آبان ماه) شاخص بورس به «اعتماد» گفت: ریزش‌های بورس در روز گذشته بیشتر به تهدیدهای دو طرفه ایران و اسراییل برمی‌گردد كه پیام ادامه جنگ و مخاصمه در بازار را می‌دهد، هر چند به نظر می‌رسد كه شرایط به ترتیبی پیش برود كه هر دو طرف به این مساله تمایلی نداشته باشند كه به نوعی امیدواریم این تنش‌ها برطرف شود. این كارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: در روزهای گذشته شاهد آن بودیم كه حزب‌الله لبنان و اسراییل هم تا حدودی به یك نقطه مشترك برای آتش‌بس نزدیك شدند و این خبر هم اعلام شد، اما با صحبت‌هایی كه در یكی، دو روز گذشته از سوی اسراییل و ایران صورت گرفت این موضوع مهم‌ترین عامل برای ایجاد نگرانی‌ها در بازار كشور بوده است. آقابزرگی تصریح كرد: با توجه به باز بودن محدوده نوسان سه درصد این هیجان تشدید هم شده است و آن زمان كه این نوسان یك درصد بود كمتر با این مساله مواجه بودیم، اما افزایش دامنه نوسان از یك درصد به سه درصد شاید به‌زعم برخی سهامداران چندان خوشایند آنها نباشد.

كمبود نقدینگی در بازار و انتشار اوراق بدهی

این كارشناس بازار سرمایه افزود: علت اصلی ریزش‌های بازار سرمایه در روز گذشته هم همین موضوع بود و قاعدتا فشار بر صف‌های فروش و كمبود نقدینگی در طول دو هفته گذشته نیز روی بازار اثرگذار بوده است.

آقابزرگی با اشاره به انتشار اوراق به میزان ۶۰ هزار میلیارد تومان از سوی دولت ادامه داد: در سال آتی هم این رقم متاسفانه ۷۰۰ هزار میلیارد تومان اعلام شده است؛ البته بر اساس سخنان آقای پورمحمدی، رییس سازمان برنامه و بودجه كشور این میزان از اوراق را بانك‌ها خریداری خواهند كرد. اما آن‌گونه كه تجربه نشان داده است كه معمولا بانك‌ها بخشی از منابع‌شان را از طریق تبدیل دارایی‌های مالی و سهام و فروش در بورس تامین می‌كنند تا توان خرید آن را داشته باشند. این كارشناس بازار سرمایه در ادامه با اشاره به افزایش نرخ دلار در روزهای اخیر نیز خاطرنشان كرد: طبیعتا نزدیك‌تر شدن فاصله بین ارز نیما و ارز بازار آزاد در این رشد بی‌تاثیر نبوده و در مجموع درآمد و سود شركت‌ها عمدتا صادرات‌محور است و همین مساله ارزآوری را افزایش می‌دهد، اما در كنار رشد ارزش جایگزینی و ارزش روز دارایی‌ها و ارزش پول ملی را هم كاهش می‌دهد كه این امر باعث می‌شود ارزش هر دارایی را بیشتر از قبل نشان دهد.

شاهد اوج بی‌مهری‌ها به سهامداران خرد بودیم

آقابزرگی گفت: وضعیت بازار سرمایه و بورس هم به دلیل ناملایمات ظرف سه سال گذشته و بدترین عملكرد در زمان آقای عشقی در سازمان بورس بدتر شد و شاهد بی‌مهری‌های زیادی به سهامداران بودیم كه منافع‌شان هم تامین نشد و ایستادگی‌های لازم و حمایت‌های كافی نیز حتی به صورت زبانی، علنی و شفاهی هم انجام نشد. این كارشناس بازار سرمایه با بیان اینكه در طول سال‌های گذشته عمق بی‌اعتمادی و نااطمینانی در بازار سرمایه بیشتر شد، افزود: متاسفانه كارنامه سازمان بورس در طول سه سال گذشته قابل دفاع نیست و طبیعتا افزایش نرخ دلار و كاهش ارزش پول ملی باعث رشد ارزش دارایی‌ها خواهد شد.

آقابزرگی با اشاره به انتخابات امریكا و تاثیر آن بر بازار ایران و به خصوص بورس ادامه داد: این انتخابات برای تمامی كشورها از اروپا گرفته تا چین و روسیه بسیار با اهمیت و اثرگذار است و این موضوع در روزهای اخیر به اوج خود رسیده و به نظر می‌رسد كه شاید انتخاب نماینده جمهوری‌خواهان (ترامپ) تا حدودی به ثبات نظامی در دنیا بینجامد، اما با فرض غلبه دموكرات‌ها (كامالا هریس)، وضعیت فعلی كماكان ادامه خواهد یافت البته ممكن است چندان تشدید نشود.

او افزود: منازعات در اوكراین، تایوان و كشورهای خاورمیانه و... به همین ترتیب ادامه‌دار خواهد بود و شاید یكی از مسائلی كه باعث شد سیزدهم آبان ماه هم شاهد چنین وضعی در بورس باشیم به دلیل پیشی گرفتن اندك حزب دموكرات نسبت به ترامپ است و این موضوع را تداعی می‌كند كه در صورت برنده شدن دموكرات‌ها اتفاق خاص و رویكرد مثبتی در جهت خنثی كردن این منازعات در خاورمیانه دیده نشود.

نیازمند استراتژی‌های منطقی از سوی مسوولان هستیم

محمدرضا مظفری، كارشناس بازار سرمایه نیز در خصوص افت‌های روز گذشته بورس به «اعتماد» گفت: همان‌طور كه مقامات بورسی هم اعلام كردند مهم‌ترین مساله ریسك سیستماتیكی است كه بازار داشته و دارد و این روزها هم اوضاع بورس پیچیده‌تر از قبل شده است و متاسفانه در دولت قبل و دولت قبل‌تر هم كمكی به بازار نشد و تصمیمات نابخردانه‌ای گرفته شد و زمانی كه تصمیم به انتشار اوراق سی درصدی گرفته شد باید فكری برای بازار بورس می‌شد كه نشد.

مظفری ادامه داد: بازار از دو طیف دولتی و شبه‌دولتی‌ها و حقیقی‌ها تشكیل شده است و هیچ كس امیدی در این بازار ندارد و تا زمانی كه این ریسك سیستماتیك باشد همواره با افزایش ریزش شاخص‌های بورس روبه‌رو می‌شویم و تنها زمان این مشكل را حل می‌كند.

او با اشاره به انتخابات امریكا گفت: این انتخابات نه تنها در بورس ایران، بلكه بر تمامی بورس‌های دنیا و بر قیمت تمامی فلزات و كامودیتی‌ها و طلا و نقره، نفت و ... اثرگذار است و اینكه بازار ایران ارتباطی با بازارهای دنیا ندارد به این مساله نامرتبط است و تمامی تصمیمات سیاسی در امریكا بر اقتصاد ایران هم اثرگذار است. مظفری تصریح كرد: استراتژی‌های كلان مسوولان كشور از نرخ سپرده بانكی تا حل كردن تورم و شارژ كردن دلار و كاهش نرخ آن باید به صورت یكجا گرفته شود.

سرمایه‌گذاری در بورس باید با دید بلندمدت باشد

مظفری با اشاره به ارزنده بودن بازار سرمایه گفت: تا زمانی كه پول خصوصا پول هوشمند وارد بازار سرمایه نشود باز هم با كاهش شاخص‌ها روبه‌رو خواهیم بود.

او با تاكید بر اینكه سهامداران آب از سرشان گذشته است، افزود: در طول چهار سال گذشته به اندازه‌ای سهامداران متضرر شده‌اند كه اصلا معاملات در این بازار منطقی نیستند كه حتی فروش سهام منطقی باشد و باید افراد سهامداری هم بكنند و چاره‌ای جز صبر وجود ندارد و با وجود این دارایی ارزشمند (بورس) توصیه می‌شود تا سهامداران ایستادگی كنند روزهای خوب برگردد. مظفری با بیان اینكه مطمئنا ظرف سه روز آینده اتفاقاتی در بازار رخ خواهد داد، گفت: بهترین بازار با دید بلندمدت بورس و بازار سرمایه است.