سه سال پیش كارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) به ایران مهلت داد تا اقدامات لازم در زمینه مبارزه با تامین مالی تروریسم و پولشویی را در دستور كار خود قرار دهد، پس از آن سوم اسفند ۱۳۹۷، FATF خرداد سال 1398 را به عنوان آخرین مهلت ایران برای تصمیم‌گیری نهایی تعیین كرد؛ فرصت‌هایی كه پیش از سال 1398 نیز بارها در برابر تصمیم‌گیران قرار داده شده بود تا ورود ایران به لیست اقدام متقابل یا همان لیست سیاه را تعلیق كند؛ این در حالی است كه طی سالیان گذشته پیوستن به (FATF) همواره با مخالفت‌هایی در داخل كشور روبرو شده است.

در این میان روز گذشته نیز كارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) با صدور بیانیه‌ای اعلام كرد كه نام ایران و كره شمالی همچنان در لیست سیاه این كارگروه باقی مانده است، كارگروه ویژه اقدام مالی از فوریه ۲۰۲۰ در سایه همه‌گیری ویروس كرونا فرآیند بررسی وضعیت كشور‌هایی كه در لیست سیاه قرار داشتند را متوقف كرده بود. برخی دیگر از كشور‌های منطقه از جمله تركیه، پاكستان و اردن نیز در فهرست خاكستری FATF قرار گرفته‌اند. لیستی كه هم‌اكنون ایران و كره شمالی در آن قرار دارند، در بین عموم، به ‌نام لیست سیاه شناخته می‌شود، اما در واقع بیانیه‌ای است كه به دیگر كشورها توصیه می‌كند در مقابل كشورهایی كه در این بیانیه از آنها نام برده می‌شود، اقدامات متقابل انجام دهند. كشورهایی كه در این بیانیه از آنها نام برده می‌شود، اقدامات استانداردی كه به مبارزه بین‌المللی علیه پولشویی و تامین مالی تروریسم منجر می‌شود را نادیده می‌گیرند و در این مورد، همكاری‌های پذیرفته‌شده بین‌المللی را لحاظ نمی‌كنند.FATF به بهانه تصویب نشدن دو لایحه مربوط به مقابله با پولشویی و پشتیبانی مالی از تروریسم از سوی ایران و عمل نكردن به تعهدات برخاسته از آن، ایران را در لیست سیاه خود قرار داده است.

تفاوت ایران و كره شمالی در مخالفت برای عضویت در FATF
آلبرت بغوزیان اقتصاددان در مورد اعلام گروه ویژه اقدام مالی در خصوص باقی ماندن نام ایران در لیست سیاه (FATF) به «اعتماد» گفت: طی سال‌های گذشته (FATF) فرصتی برای فراهم‌شدن شرایط ایران و كره شمالی برای خروج از لیست سیاه و تصمیم‌گیری بابت این موضوع فراهم كرد كه در خصوص كشور كره شمالی باید گفت مخالفت این كشور شبیه دلایل ایران نیست، تفاوت‌هایی دارد و اصلا نمی‌خواهد موضوعات مربوط به مراودات مالی خود را علنی كند اما بنده تاكنون ندیده‌ام این كشور در مورد گروه‌های تروریستی با گروه‌های خاصی مخالفتی داشته باشد.
بغوزیان تصریح كرد: در خصوص ایران دو موضوع همواره از سوی موافقین و مخالفین این طرح عنوان می‌شود اول اینكه برخی معتقدند درخواست‌هایی كه گروه (FATF) از ایران دارد با اصول و ایدئولوژی ما همخوانی ندارد و درحالی‌كه آنها برخی از گروه‌های نظامی در ایران را جزو گروه‌های تروریستی اعلام می‌كنند اما ایران این گروه‌ها را گروه‌های انقلابی می‌داند و نخواهد پذیرفت این گروه‌ها تروریستی هستند.
این كارشناس اقتصادی در ادامه گفت: موضوع بعدی هم در زمینه شفاف‌سازی مراودات مالی بین‌المللی است كه حتی دادوستدهای داخلی نیز ممكن است مشمول این قضیه بشود كه در این بخش نیز جمهوری اسلامی ایران مخالفت‌هایی دارد و نمی‌خواهد این معاملات شفاف باشد.بغوزیان افزود: بعید به نظر می‌رسد با این چالش‌هایی كه بر سر (FATF) در كشور وجود دارد بتوان شرایط بینابینی را فراهم كرد كه هم در گروه (FATF) مورد پذیرش قرار گیرد و هم باب میل مسوولان در جمهوری اسلامی ایران باشد.

چالش‌های عدم پیوستن به FATF چیست؟
این اقتصاددان خاطرنشان كرد: هرچه تعاملات بین‌المللی، تجاری و مالی گسترش پیدا كند و قوی‌تر شود این موضوع به نفع اقتصاد كشور خواهد بود و این موضوع براساس فرمولی هم نیست كه این قضیه را اثبات كند، اما تنها موضوعی كه باقی می‌ماند موضوع مربوط به حاكمیتی كشور است.
او ادامه داد: یكی از موارد مهم در این قضیه این است كه زمانی كه یك سرمایه‌گذار وارد ایران می‌شود ممكن است به بهانه همین موضوع بخواهد در كشور دیگری سرمایه‌گذاری كند كه عضو (FATF) باشد و از منابع مالی كه جابه‌جا می‌شود مطلع شود.بغوزیان گفت: همچنین در خصوص بانك‌هایی كه تمایل دارند در ایران شعبه‌ای داشته باشند و ما بتوانیم از وام‌های آنها استفاده كنیم هم همین موضوع مصداق دارد.
این كارشناس اقتصادی ادامه داد: ضمن آنكه این سوال مطرح می‌شود كه اگر بخواهیم نفت بفروشیم منابع مالی حاصل از آن را چگونه باید به كشور منتقل كنیم؟ چرا كه تنها راه از طریق همین بانك‌هاست و زمانی كه این شرایط فراهم نباشد این منابع باید به گونه‌ای دیگر و با هزینه‌ای بالاتری وارد كشور شود.این كارشناس اقتصادی تصریح كرد: تا زمانی كه ایران نخواهد وارد (FATF) شود بانك‌های خارجی نیز از ارتباط با بانك‌های ایران خودداری خواهند كرد و عملا بحث‌های مالی ایران با چالش روبرو خواهند شد.
او افزود: البته در حال حاضر بانك‌های دنیا در یك حالت مردد هستند كه شاید ایران عضو این گروه شود و ارتباطات شكل گیرد اما در صورتی كه ایران به صورت دایم در لیست سیاه (FATF) باقی بماند و این گروه به این نتیجه برسند كه ایران نمی‌خواهد عضو این گروه شود آن زمان دیگر بانك‌های كشورهای نمی‌توانند سهامداران خود را قانع كنند كه ایران دادوستد شفافی با دنیا دارد.
این اقتصاددان با اشاره به معاملات ایران با كشور چین خاطرنشان كرد: در حال حاضر رابطه ایران با چین مناسب است و نفت هم به این كشور می‌فروشد اما تنها راه برای آوردن این منابع مالی حاصل از فروش نفت به ایران از طریق كانال‌های غیرقانونی و غیرشفاف است كه اگر هم در این مسیر اتفاقی برای این منابع رخ دهد ایران نمی‌تواند هیچ گونه ادعایی داشته باشد و این منابع را پس بگیرند.
گفتنی است؛ تحریم‌های كارگروه ویژه اقدام مالی علیه ایران شامل محدودیت در روابط مالی با شركت‌های ایرانی، بررسی بیشتر تراكنش‌های مالی مرتبط با ایران، ارسال گزارش در خصوص انجام هرگونه مبادله مالی با ایران به این كارگروه و ممانعت از احداث شبعه جدید بانك‌های ایران در خارج و بالعكس می‌شود.

منبع: اعتماد